จับตา กวางตุ้งเดินหน้าผลักดัน “อุตสาหกรรมยานยนต์เซลล์เชื้อเพลิง” อีกหนึ่งอนาคตของยานยนต์พลังงานใหม่ของจีน
2 Sep 2022เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม 2565 คณะกรรมการพัฒนาและปฏิรูปแห่งชาติจีน ประจำมณฑลกวางตุ้งและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ร่วมกันออก “แผนปฏิบัติการเร่งรัดการก่อสร้างโครงการกลุ่มเมืองสาธิตยานยนต์เซลล์เชื้อเพลิง” (Action plan on speeding up the building of a fuel cell electric vehicle city cluster) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมยานยนต์เซลล์เชื้อเพลิง หรือ Fuel Cell Electric Vehicle (FCEV) ซึ่งเป็นเทคโนโลยียานยนต์ไฟฟ้าที่มีเซลล์เชื้อเพลิง (Fuel cell) ที่สามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าจากก๊าซไฮโดรเจนได้โดยตรง อีกทั้งยังเป็นอนาคตของยานยนต์พลังงานใหม่ โดยมุ่งเน้น (1) การจัดตั้งกลุ่มเมืองขึ้นเป็นระเบียงนวัตกรรมยานยนต์ FCEV เพื่อสร้างห่วงโซ่อุปทาน FCEV ที่สมบูรณ์ (2) สนับสนุนโครงสร้างพื้นฐานพลังงานไฮโดรเจน และ (3) สนับสนุนการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมด้าน FCEV
จัดตั้งระเบียงนวัตกรรม FCEV
มณฑลกวางตุ้งได้จัดตั้งกลุ่มเมืองเพื่อพัฒนาอุตสาหกรรม FCEV โดยกำหนดให้นครกว่างโจว เมืองเซินเจิ้นและเมืองฝอซานเป็นพื้นที่พัฒนานวัตกรรมเทคโนโลยี FCEV และกำหนดให้เมืองตงก่วน เมืองจงซาน และเมืองหยุนฝูเป็นกลุ่มเมืองที่มุ่งเน้นการวิจัยและพัฒนาด้านเทคโนโลยีชิ้นส่วนยานยนต์ FCEV ที่สำคัญ ในขณะที่ กำหนดให้เมืองตงก่วน เมืองจูไห่ และเมืองหยางเจียง เป็นแหล่งผลิตเชื้อเพลิงไฮโดรเจน โดยมีเป้าหมายในการส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมยานยนต์ FCEV ของมณฑลกวางตุ้งให้แข็งแกร่งและลดการพึ่งพาเทคโนโลยีจากต่างประเทศ[i]
ขยายจำนวนสถานีเติมเชื้อเพลิงไฮโดรเจน
มณฑลกวางตุ้งกำหนดเป้าหมายการก่อสร้างสถานีเติมเชื้อเพลิงไฮโดรเจน 300 แห่ง ภายในปี 2568 โดยในจำนวนดังกล่าวเป็นสถานีเติมเชื้อเพลิงฯ ในพื้นที่สาธิต FCEV 200 แห่ง และสถานีเติมเชื้อเพลิงฯ ในพื้นที่สถานีบริการบนเส้นทางด่วนของเมืองอื่น ๆ อีก 100 แห่ง นอกจากนี้ ยังมอบเงินอุดหนุนให้แก่โครงการสถานีเติมเชื้อเพลิงฯ ที่สร้างและให้บริการในช่วงปี 2564 – 2568 สถานีละไม่เกิน 5 ล้านหยวน หรือไม่เกินร้อยละ 50 ของมูลค่าการลงทุน อย่างไรก็ดี หากสถานีเติมเชื้อเพลิงฯ ที่ได้รับเงินอุดหนุนหยุดบริการภายใน 5 ปีหลังจากได้รับเงินอุดหนุน บริษัทผู้รับผิดชอบโครงการจะต้องคืนเงินอุดหนุนที่ได้รับทั้งหมด
หัวใจสำคัญ คือ R&D
การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับ FCEV ที่สำคัญของมณฑลกวางตุ้งมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาห่วงโซ่อุตสาหกรรมยานยนต์ FCEV ของมณฑลกวางตุ้งให้แข็งแกร่ง และมีศักยภาพในการแข่งขันระดับสากล รวมถึงลดการพึ่งพาเทคโนโลยีจากต่างประเทศ โดยมณฑลกวางตุ้งกำหนดเป้าหมายการพัฒนาชิ้นส่วนยานยนต์ FCEV สำคัญ 8 ชนิด ได้แก่ ชุดเซลล์เชื้อเพลิง[ii] (fuel cell stack) ส่วนประกอบอิเล็กโทรดเมมเบรน[iii] (Membrane Electrode Assembly) แผ่นนํากระแสไฟฟ้าแบบสองขั้ว[iv] (bipolar plate) เซลล์เชื้อเพลิงชนิดเยื่อแลกเปลี่ยนโปรตอน[v] (proton exchange membrane fuel cell) ชั้นตัวเร่งปฏิกิริยา[vi] (catalyst layer) กระดาษคาร์บอน[vii] (carbon paper) เครื่องอัดอากาศ[viii] (air compressor) และ ระบบหมุนเวียนไฮโดรเจน (hydrogen circulation system) ทั้งนี้ รัฐบาลมณฑลกวางตุ้งและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องยังได้ดำเนินนโยบายมอบเงินอุดหนุนแก่วิสาหกิจที่ดำเนินโครงการด้านการวิจัยและพัฒนาที่เกี่ยวข้อง สูงสุดถึง 50 ล้านหยวนด้วย
ปัจจุบันมณฑลกวางตุ้งเป็นผู้นำด้านพลังงานไฮโดรเจนของจีน โดยเมื่อปี 2564 มณฑลกวางตุ้งมีสถานีเติมเชื้อเพลิงไฮโดรเจนมากที่สุดในจีน จำนวน 39 แห่ง และมีบริษัทด้านพลังงานเชื้อเพลิงไฮโดรเจน 1,450 ราย จำนวนมากที่สุดในจีนอีกทั้งยังมีศักยภาพในการผลิตไฮโดรเจนสูงสุดในจีนอีกด้วย โดยสามารถผลิตไฮโดรเจนได้มากถึง 6,740 ล้านลูกบาศก์นาโนเมตรต่อปี (Nm3/year)
หากพิจารณาจากจำนวนสถานีเติมเชื้อเพลิง จำนวนบริษัทด้านพลังงานไฮโดรเจน และศักยภาพในการผลิตไฮโดรเจน จะเห็นได้ว่า มณฑลกวางตุ้งมีความได้เปรียบและมีความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐานพลังงานไฮโดรเจน ซึ่งสามารถนำไปต่อยอดในการพัฒนา “อุตสาหกรรม FCEV” ของมณฑลกวางตุ้งต่อไปได้ทันที ที่จะทำให้อุตสาหกรรมดังกล่าวสามารถเติบโตได้รวดเร็วยิ่งขึ้น
ในช่วงที่ผ่านมา สถานกงสุลใหญ่ ณ นครกว่างโจวได้ผลักดันความร่วมมือกับด้านยานยนต์พลังงานใหม่กับบริษัทชั้นนำในเขตกวางตุ้ง – ฮ่องกง – มาเก๊า (Guangdong – Hong Kong – Macao Greater Bay Area) กับเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridor: EEC) อย่างต่อเนื่อง โดยได้เดินทางเยี่ยมชม รวมถึงจัดกิจกรรมการประชุมออนไลน์ระหว่างบริษัทยานยนต์ไฟฟ้าและห่วงโซ่อุปทานในมณฑลกวางตุ้งที่เกี่ยวข้องหลายครั้ง ซึ่งในเรื่องนี้ สถานกงสุลใหญ่ ณ นครกว่างโจว จะยังคงเดินหน้าผลักดันความร่วมมือด้านยานยนต์พลังงานใหม่ต่อไป เพื่อให้ไทยสามารถต่อยอดการพัฒนาอุตสาหกรรมยานยนต์พลังใหม่เพิ่มเติมจากสาขา EV โดยมณฑลกวางตุ้งนับว่าเป็นผู้นำด้านการพัฒนาพลังงานไฮโดรเจนของจีน จึงอาจเป็นพันธมิตรสำคัญที่ไทยสามารถมีความร่วมมือกันในด้านการพัฒนาพลังงานไฮโดรเจน และอุตสาหกรรมยานยนต์ FCEV ต่อไปได้
แหล่งที่มาของข้อมูล
https://news.dayoo.com/guangdong/202208/13/139996_54329756.htm
https://autonews.gasgoo.com/m/70021064.html
http://www3.rdi.ku.ac.th/exhibition/49_1/Technology/t_30/t_30.htm
https://www.saranukromthai.or.th/sub/book/book.php?book=33&chap=5&page=t33-5-infodetail05.html#:~:text=%E0%B9%91.%20%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%81%E0%B8%AD,exchange%20membrane%20fuel%20cell%3A%20PEMFC)
[i] ปัจจุบัน มณฑลกวางตุ้งมีการพึ่งพาเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิตไฟฟ้าผ่านเซลล์เชื้อเพลิงโดยใช้ไฮโดรเจนจากญี่ปุ่นและเกาหลีใต้
[ii] ชุดเซลล์เชื้อเพลิง (fuel cell stack) เป็นหัวใจสำคัญของระบบเซลล์เชื้อเพลิงทำหน้าที่เป็นแหล่งกำเนิดไฟฟ้า โดยหนึ่งชุดเซลล์เชื้อเพลิงประกอบด้วยเซลล์เชื้อเพลิงหลายร้อยเซลล์
[iii] ส่วนประกอบเมมเบรนอิเล็กโทรด (Membrane electrode assembly) เป็นชิ้นส่วนยานยนต์ FCV ที่เป็นแหล่งเกิดปฏิกิริยาไฟฟ้าเคมีและทำให้ได้พลังงานไฟฟ้า และเกิดน้ำเป็นผลพ่วง ประกอบด้วยอิเล็กโทรไลต์ที่เป็นแผ่นพอลิเมอร์ของแข็งเคลือบด้วยชั้นตัวเร่งปฏิกิริยาแพลทินัม (Catalyst layer) และประกอบด้วยชั้น
แพร่ก๊าซ (gas diffusion layer)
[iv] แผ่นนํากระแสไฟฟ้าแบบสองขั้ว คือ แผ่นวัสดุหนาทำด้วยแกรไฟต์หรือโลหะ ทำหน้าที่นำกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้ออกจากเซลล์เชื้อเพลิง และเป็นช่องสำหรับการไหลของแก๊ส (gas flow field plate) อีกทั้ง ช่วยระบายความร้อนและจัดการน้ำที่เกิดจากปฏิกิริยาทางเคมี
[v] เซลล์เชื้อเพลิงชนิดเยื่อแลกเปลี่ยนโปรตอน (PEMFC) ทำงานที่อุณหภูมิต่ำได้ดี มีความทนทาน ขนาดกะทัดรัด และน้ำหนักเบากว่าเซลล์เชื้อเพลิงชนิดอื่น
เหมาะสำหรับการใช้ในบ้านเรือน และรถยนต์ อย่างไรก็ดี ต้องการแก๊สไฮโดรเจนที่มีความบริสุทธิ์สูง และมีแพลทินัมเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ทำต้นทุนการผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์เชื้อเพลิงชนิดนี้สูง
[vi] ชั้นตัวเร่งปฏิกิริยา (Catalyst layer) เป็นชั้นที่เกิดปฏิกิริยาเคมีไฟฟ้าของเซลล์เชื้อเพลิงที่มีแก๊สไฮโดรเจนเป็นเชื้อเพลิง โดยเฉพาะเซลล์เชื้อเพลิง PEMFC
[vii] กระดาษคาร์บอน (carbon paper) เป็นส่วนประกอบของขั้วไฟฟ้า (electrode)เป็นวัสดุที่ใช้เร่งปฏิกิริยาของแผ่นรองรับ (gas diffusion leyer)โดยทำงานร่วมกับตัวเร่งปฏิกิริยา (catalyst layer)
[viii] เครื่องอัดอากาศ (air compressor) ทำหน้าที่อัดอากาศเข้าชุดเซลล์เชื้อเพลิงเพื่อให้เซลล์เชื้อเพลิงดึงออกซิเจนไปใช้ในระบบเซลล์เชื้อเพลิง