มณฑลเจียงซี – อนาคตของอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากของจีน
31 Jul 2020โดยศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีนประจำสถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองเซี่ยเหมิน
- ภาพรวมอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากของจีน
- “แร่ธาตุหายาก” (Rare Earth) ได้กลายเป็นตัวแปรหนึ่งในการเจรจาทางการค้าระหว่างจีนและสหรัฐฯ เนื่องจากแร่ธาตุนี้เป็นองค์ประกอบสำคัญในอุตสาหกรรมก้าวหน้าหลายแขนง เช่น อุปกรณ์เทคโนโลยีและอิเล็กทรอนิกส์ แบตเตอรี เส้นใยแก้วนำแสง แม่เหล็ก หุ่นยนต์อัจริยะ รถยนต์อัจริยะ และสหรัฐฯ เป็นลูกค้าหลักรายใหญ่ที่พึ่งพาการนำเข้าแร่ธาตุหายากนี้จากจีน ในปี 2562 จีนมีปริมาณการผลิตแร่ธาตุ หายากสูงเป็นอันดับ 1 ของโลกอยู่ที่ 132,000 ตัน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 63 ของปริมาณการผลิตแร่ธาตุหายากทั่วโลก ซึ่งอยู่ที่ประมาณ 210,000 ตัน โดยประเทศอื่น ๆ ที่มีปริมาณการผลิตแร่ธาตุ หายากในลำดับถัดมา ได้แก่ สหรัฐฯ (26,000 ตัน) เมียนมา (22,000 ตัน) ออสเตรเลีย (21,000 ตัน) อินเดีย (3,000 ตัน) รัสเซีย (2,700 ตัน) มาดากัสการ์ (2,000 ตัน) ไทย (1,800 ตัน) บราซิล (1,000 ตัน) เวียดนาม (900 ตัน) และบุรุนดี (600 ตัน)
- ขณะที่ในปี 2561 ปริมาณการผลิตแร่ธาตุหายากทั่วโลกมีประมาณ 170,000 ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 28.8 เมื่อเปรียบเทียบกับปีก่อนหน้า โดยจีนมีการผลิตแร่ธาตุหายากเท่ากับ 120,000 ตัน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 70.59 ของปริมาณการผลิตแร่ธาตุหายากทั่วโลก นอกจากจีนจะเป็นประเทศที่มีการผลิตแร่ธาตุหายากปริมาณสูงสุดของโลกแล้ว ยังเป็นประเทศที่มีการบริโภคแร่ธาตุหายากปริมาณสูงสุดของโลกเช่นกัน
- ในด้านปริมาณสำรองแร่ธาตุหายาก ในปี 2561 ทั่วโลกมีปริมาณสำรองแร่ธาตุหายากรวม 120 ล้านตัน โดยจีนมีจำนวน 44 ล้านตัน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 37 ของปริมาณสำรองแร่ธาตุหายากทั่วโลก ขณะที่ประเทศอื่น ๆ ที่มีปริมาณสำรองในสัดส่วนรองลงมา ได้แก่ บราซิล (ร้อยละ 18.9) เวียดนาม (ร้อยละ 18.9) รัสเซีย (ร้อยละ 15) อินเดีย (ร้อยละ 6) ออสเตรเลีย (ร้อยละ 2) และสหรัฐฯ (ร้อยละ 1)
ปริมาณการผลิตแร่ธาตุหายากทั่วโลกในปี 2561
- จีนเป็นประเทศที่อุดมไปด้วยทรัพยากรแร่ธาตุหายาก ซึ่งถูกกำหนดเป็นอุตสาหกรรมเชิงยุทธศาสตร์แห่งชาติ แหล่งแร่ธาตุหายากในจีนแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ แหล่งแร่ธาตุหายากเบาส่วนใหญ่อยู่ที่เขตปกครองตนเองมองโกเลียในและมณฑลเสฉวน โดยปริมาณสำรองกลุ่มแร่ธาตุหายากเบาของมองโกเลียในคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 83 ของปริมาณสำรองกลุ่มธาตุหายากเบาทั่วประเทศ และมากเป็นอันดับ 1 ของโลก และแหล่งแร่ธาตุหายากหนักส่วนใหญ่กระจายอยู่ที่เมืองก้านโจวของมณฑลเจียงซี และเมืองหลงเหยียนของมณฑลฝูเจี้ยน ทั้งนี้ เมื่อเดือน ก.ค. 2563 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติจีน และกระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศจีนร่วมกันออกประกาศว่าด้วย “การจํากัดและควบคุมปริมาณการบุกเบิกแร่ธาตุหายากและแร่ทังสเตนทั่วประเทศ ประจำปี 2563” โดยกำหนดเพดานปริมาณการบุกเบิกแร่ธาตุหายากทั่วจีนในปี 2563 อยู่ที่ 140,000 ตัน รวมทั้งแบ่งประเภทแร่ธาตุสำหรับการบุกเบิกออกเป็น (1) แร่ประกอบหิน (Rock-forming Mineral) ทั้งหมด 120,850 ตัน และ (2) แร่กลุ่มไอออน (Ion-adsorption Type) ทั้งหมด 19,150 ตัน นอกจากนี้ รัฐบาลจีนยังกำหนดเพดานปริมาณการบุกเบิกแร่ทังสเตนทั่วประเทศอยู่ที่ 105,000 ตัน โดยมณฑลเจียงซีเป็นมณฑลที่ได้รับการอนุมัติให้มีการบุกเบิกแร่ธาตุหายากและแร่ทังสเตนปริมาณมากที่สุดในกลุ่มมณฑลที่ได้รับอนุญาตให้มีการบุกเบิก
ตารางปริมาณการบุกเบิกแร่ธาตุหายากประจำปี 2563
ของแต่ละมณฑล/เขตปกครองตนเองที่ได้รับอนุมัติจากรัฐบาลจีน
มณฑล/เขตปกครองตนเอง |
ปริมาณการบุกเบิกแร่ธาตุหายาก (ตัน) |
|
แร่ประกอบหิน (กลุ่มธาตุหายากเบาเป็นหลัก) |
แร่กลุ่มไอออน (กลุ่มธาตุหายากหนักเป็นหลัก) |
|
มองโกเลียใน | 73,550 | – |
ฝูเจี้ยน | – | 3,500 |
เจียงซี | – | 8,500 |
ซานตง | 4,300 | – |
หูหนาน | – | 1,800 |
กวางตุ้ง | – | 2,700 |
กว่างซี | – | 2,500 |
เสฉวน | 43,000 | – |
ยูนนาน | 150 | |
รวม | 120,850 | 19,150 |
ปริมาณรวม |
140,000 |
แหล่งที่มา กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติจีน
ตารางปริมาณการบุกเบิกแร่ทังสเตนประจำปี 2563
ของแต่ละมณฑล/เขตปกครองตนเองที่ได้รับอนุมัติจากรัฐบาลจีน
มณฑล/เขตปกครองตนเอง |
ปริมาณการบุกเบิกแร่ทังสเตนเข้มข้น |
เจียงซี | 39,450 |
ฝูเจี้ยน | 3,730 |
มองโกเลียใน | 2,000 |
เฮยหลงเจียง | 1,900 |
เจ้อเจียง | 650 |
อานฮุย | 900 |
เหอหนาน | 11,750 |
หูเป่ย | 300 |
ส่านซี | 1,300 |
หูหนาน | 25,000 |
กวางตุ้ง | 4,360 |
กว่างซี | 4,000 |
กานซู่ | 2,090 |
ยูนนาน | 6,600 |
ซินเจียง | 970 |
ปริมาณรวม |
105,000 |
แหล่งที่มา กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติจีน
- การส่งออกและนำเข้าแร่ธาตุหายากของจีน
- นับตั้งแต่ปี 2562 การส่งออกแร่ธาตุหายากของจีนไปต่างประเทศมีแนวโน้มลดลง โดยหันกลับมาเน้นการผลิตเพื่อป้อนแก่อุตสาหกรรมก้าวหน้าของจีนเป็นหลัก ในช่วงครึ่งแรกของปี 2563 จีนมีปริมาณการส่งออกแร่ธาตุหายากเท่ากับ 21,115 ตัน ลดลงร้อยละ 9.1 เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อนหน้า (ช่วงครึ่งแรกของปี 2562 จีนมีปริมาณการส่งออกแร่ธาตุหายาก 23,232 ตัน) และมีมูลค่าการส่งออกเท่ากับ 1.6 พันล้านหยวน ลดลงร้อยละ 18.6 ขณะที่ในปี 2562 จีนส่งออกปริมาณแร่ธาตุหายากทั้งหมดกว่า 46,330 ตัน ลดลงร้อยละ 12.6 เมื่อเทียบกับปี 2561 โดยจีนได้ส่งออกผลิตภัณฑ์แร่ธาตุหายากไปยังกว่า 60 ประเทศทั่วโลก และประเทศที่จีนส่งออกแร่ธาตุหายากในปริมาณสูงสุด 10 อันดับแรก ได้แก่ ญี่ปุ่น สหรัฐฯ เนเธอร์แลนด์ เกาหลีใต้ อิตาลี อินเดีย สเปน บราซิล เวียดนาม และรัสเซีย
- อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันจีนยังเป็นประเทศที่นำเข้าแร่ธาตุหายากมากที่สุดในโลกด้วย โดยในปี 2561 จีนนำเข้าแร่ธาตุหายากทั้งหมด 41,400 ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 167 เมื่อเทียบกับปี 2560 โดยประเทศที่จีนนำเข้าแร่ธาตุหายากในปริมาณมากเป็นอันดับต้น ๆ ได้แก่ สหรัฐฯ เมียนมา มาเลเซีย ฝรั่งเศส และญี่ปุ่น คิดเป็นสัดส่วนโดยรวมร้อยละ 99.51 ของปริมาณการนำเข้าทั้งหมด และในปี 2562 จีนได้นำเข้าแร่ธาตุหายาก 41,000 ตัน มีมูลค่าเท่ากับ 270 ล้านเหรียญสหรัฐ โดยประเทศที่จีนนำเข้าแร่ธาตุหายากปริมาณมากที่สุด 2 อันดับแรก ได้แก่ เมียนมา (คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 70.1) และมาเลเซีย (คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 24.6)
ปริมาณและมูลค่าการส่งออกแร่ธาตุหายากของจีน ระหว่างปี 2557-2561
- อุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากของมณฑลเจียงซี
- มณฑลเจียงซีเป็นแหล่งที่มีปริมาณสำรองแร่กลุ่มไอออนมากที่สุดของประเทศ โดยคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 30 ของปริมาณสำรองแร่ไอออนทั่วประเทศ ในปี 2561 เจียงซีได้รับการอนุมัติให้สามารถบุกเบิกแร่ธาตุ หายากได้ทั้งหมด 12,900 ตัน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 50 ของปริมาณแร่ธาตุหายากที่รัฐบาลอนุมัติให้มีการบุกเบิกในมณฑลตอนใต้ของจีน ทั้งนี้ เมืองก้านโจว มณฑลเจียงซีได้รับการขนานนามว่าเป็น “อาณาจักรแห่งแร่ธาตุหายาก” และ “เมืองแห่งทังสเตนของโลก” เพราะอุดมไปด้วยทรัพยากรแร่กลุ่มไอออน ซึ่งกระจายอยู่ใน 18 อำเภอทั่วเมืองก้านโจว มีปริมาณคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 50 ของแร่กลุ่มไอออนทั่วประเทศ โดยในช่วง 11 เดือนแรกของปี 2562 เมืองก้านโจวมีวิสาหกิจรายใหญ่ที่ประกอบกิจการในสาขาแร่ธาตุหายากรวม 78 แห่ง สร้างรายได้ 2.69 หมื่นล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 16.1 เมื่อเทียบกับปี 2561 และมีกำไรสุทธิเท่ากับ 1.21 พันล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 43.4
ปริมาณการบุกเบิกแร่ธาตุหายากและแร่ทังสเตนของมณฑลเจียงซี ประจำปี 2562
เมือง | แร่กลุ่มไอออน
กลุ่มแร่ธาตุหายากหนัก (ตัน) |
แร่ทังสเตนเข้มข้น
(สัดส่วนแร่ทังสเตนร้อยละ 65) (ตัน) |
ก้านโจว | 8,490 | 25,980 |
จี่อาน | 10 | 2,385 |
เจี่ยวเจียง | – | 8,155 |
อี่ชุน | – | 150 |
ซ่างเหร่า | – | 180 |
ฝู่โจว | – | 130 |
ซินยวี่ | – | 20 |
จิ่งเต๋อเจิ้น | – | 210 |
เฟิงเฉิง | – | 1,400 |
พันหยาง | – | 30 |
อื่น ๆ | – | 810 |
ปริมาณรวม | 8,500 | 39,450 |
แหล่งที่มา กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติจีน
- ปัจจุบัน มณฑลเจียงซีสร้างรายได้จากอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากมากเป็นอันดับ 1 ของประเทศ ในปี 2562 มณฑลเจียงซีมีวิสาหกิจที่ประกอบกิจการแร่ธาตุหายากและแร่ทังสเตนขนาดใหญ่ทั้งหมด 213 แห่ง สร้างรายได้จากอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายาก 06 หมื่นล้านหยวน และจากแร่ทังสเตน 2.38 หมื่นล้านหยวน ซึ่งต่างคิดเป็นสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 30 ของมูลค่ารายได้จากอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากและแร่ทังสเตนทั่วประเทศ
- ภายหลังจากที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เดินทางไปเยือนเมืองก้านโจว และตรวจเยี่ยมวิสาหกิจในอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายาก เมื่อเดือน พ.ค. 2562 รัฐบาลมณฑลเจียงซีมีนโยบายเร่งการสร้าง Silicon Valley แห่งชาติที่เมืองก้านโจว โดยได้รับงบประมาณสนับสนุนจากรัฐบาลจีน 7 พันล้านหยวน บนพื้นที่กว่า 8,000 ไร่ และเมื่อเดือน เม.ย. 2563 กระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศจีนได้อนุมัติการก่อตั้งศูนย์นวัตกรรมการผลิตวัสดุใหม่จากแร่ธาตุหายากระดับชาติเป็นแห่งแรก ณ นครหนานชาง มณฑลเจียงซี โดยศูนย์ดังกล่าวก่อตั้งขึ้นโดยความร่วมมือระหว่างมณฑลเจียงซีและเขตปกครองตนเองมองโกเลียใน เพื่อค้นคว้าวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อประยุกต์ใช้ในกระบวนการผลิตแร่ธาตุหายาก
- นอกจากนี้ รัฐบาลมณฑลเจียงซีได้ตั้งเป้าหมายการพัฒนาอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากภายในปี 2566 โดยสนับสนุนให้มีการพัฒนาและสร้างวิสาหกิจด้านการผลิตแร่ธาตุหายากที่มีมูลค่าการผลิตสูงกว่า 1 หมื่นล้านหยวน จำนวน 1-2 แห่ง จัดตั้งศูนย์วิจัยนวัตกรรมและเทคโนโลยีแร่ธาตุหายากแห่งชาติเพิ่มเติม 2-3 แห่ง และสร้างมูลค่าการผลิตในอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากทั่วมณฑลให้มากกว่า 1 แสนล้านหยวน ทั้งนี้ ปัจจุบัน มณฑลเจียงซีมีสถาบันวิจัยนวัตกรรมเทคโนโลยีแร่ธาตุหายากแห่งชาติ 2 แห่ง และระดับมณฑล 18 แห่ง
***********
แหล่งอ้างอิง
รัฐบาลมณฑลเจียงซี
http://www.jiangxi.gov.cn/art/2020/1/22/art_4975_1491087.html
http://www.jiangxi.gov.cn/art/2020/4/22/art_393_1757579.html
สำนักงานสำรวจด้านธรณีวิทยาแห่งสหรัฐฯ (United States Geological Survey)
https://www.usa.gov/federal-agencies/u-s-geological-survey
สำนักข่าว Xinhuanet. http://www.jx.xinhuanet.com/2020-01/10/c_1125443164.htm
เว็บไซต์ข่าว Chinese Rare Earth http://www.cre.net/show.php?contentid=145930
เว็บไซต์ข่าว ChinaIOL.com
http://newmat.chinaiol.com/xtcl/t/1210/51218216.html
http://www.cre-ol.com/newsitem/278359570
http://www.cre-ol.com/newsitem/278329226
เว็บไซต์ข่าว https://www.sohu.com/a/394258673_120059981
เว็บไซต์ข่าว https://news.hexun.com/2019-05-21/197257800.html
นสพ. มณฑลเจียงซี http://jx.ifeng.com/a/20181012/6940915_0.shtml
Association of China Rare Earth Industry http://www.gz-re.com/n345/n360/c10291/content.html
เว็บไซต์บริษัท Ganzhou Chengguang Rare Earths New Material Co., Ltd
http://www.gzcgxt.com/s_websitArticle_detail.htm?id=201085
เว็บไซต์ข่าว Baotou Rare Earth Product Exchange http://www.repe.com.cn/?news_48/439.html
เว็บไซต์สถาบันวิจัย Qianzhan https://www.qianzhan.com/analyst/detail/220/190803-d6cdbec6.html
เว็บไซต์ข่าวข้อมูลธุรกิจจีน https://www.askci.com/news/chanye/20190530/1749291147057_3.shtml