เสรีภาพที่ 7 ในมณฑลไห่หนานกับหนทางสู่การเป็นฮับการบินระดับโลก

29 Dec 2020

ในช่วงที่ผ่านมา มณฑลไห่หนานหรือไหหลำ ได้ดำเนินนโยบายเร่งปฏิรูปเชิงลึกและรอบด้าน เพื่อเปิดกว้างทางเศรษฐกิจ การค้า และการลงทุน โดยมีเป้าหมายสำคัญ คือ การผลักดันให้มณฑลไห่หนานเป็นเขตทดลองการค้าเสรี (Free Trade Pilot Zone) และเป็นท่าเรือการค้าเสรีที่มีเอกลักษณ์ของจีน (Free Trade Port with Chinese Characteristics) ในวันนี้ ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน (BIC) ณ นครกว่างโจว จะมาเล่าถึงอีกหนึ่งพัฒนาการที่สำคัญของมณฑลไห่หนานนั่นคือ การเปิด “เสรีภาพที่ 7” ของมณฑลไห่หนาน ซึ่งประกาศโดยทบวงการบินพลเรือนจีนเมื่อเดือนมิถุนายน 2563 เพื่อสนับสนุนให้มณฑลไห่หนานเปิดกว้างด้านการบินและพัฒนาเป็นฮับการบินที่สำคัญระดับโลกในอนาคต

เสรีภาพที่ 7 คืออะไร
“เสรีภาพที่ 7” ที่กล่าวถึง หมายถึง “เสรีภาพทางอากาศ” หรือ Freedom of the Air ตามอนุสัญญาว่าด้วยการบินพลเรือนระหว่างประเทศ (Convention on International Civil Aviation) ที่ประกาศโดยองค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ (International Civil Aviation Organization: ICAO) ภายใต้การควบคุมดูแลของสหประชาชาติ (United Nations) ซึ่งปัจจุบัน มีสมาชิก 193 ประเทศ (รวมถึงไทย) โดยอนุสัญญาดังกล่าวได้กำหนดเสรีภาพทางอากาศไว้ทั้งหมด 9 ประการ ได้แก่

เสรีภาพที่ 1 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศสามารถบินผ่านน่านฟ้า
เสรีภาพที่ 2 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศแวะลงจอดในกรณีฉุกเฉิน
เสรีภาพที่ 3 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศลงจอดเพื่อส่งผู้โดยสารหรือสินค้า
เสรีภาพที่ 4 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศลงจอดเพื่อรับผู้โดยสารหรือสินค้า
เสรีภาพที่ 5 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศลงจอดเพื่อรับส่งผู้โดยสารหรือสินค้า
เสรีภาพที่ 6 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศทำการบินเพื่อรับส่งผู้โดยสารหรือสินค้าระหว่างสองประเทศ โดยผ่านประเทศที่มีสำนักงานสายการบินตั้งอยู่ (เที่ยวบินต่อเนื่อง หรือ Connecting Flight)
เสรีภาพที่ 7 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศทำการบินเพื่อรับส่งผู้โดยสารหรือสินค้าในประเทศผู้ให้สิทธิไปยังประเทศที่สาม (โดยเที่ยวบินไม่จำเป็นต้องเริ่มจากหรือบินไปยังประเทศที่เป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของสายการบิน)
เสรีภาพที่ 8 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศทำการบินเพื่อขนส่งผู้โดยสารหรือสินค้าในประเทศผู้ให้สิทธิ (โดยเที่ยวบินเริ่มหรือสิ้นสุดที่ประเทศใดก็ได้)
เสรีภาพที่ 9 คือ สิทธิที่ให้สายการบินพาณิชย์ต่างประเทศทำการบินเพื่อขนส่งผู้โดยสารหรือสินค้าในประเทศผู้ให้สิทธิ

เสรีภาพทางการบิน คือ โอกาสและความท้าทาย ?
การเปิดเสรีภาพที่ 7 ในมณฑลไห่หนาน ถือเป็นการเปิดกว้างด้านการบินที่มากที่สุดของจีน โดยบริษัทสายการบินทั่วโลกสามารถเข้ามาแข่งขันกับสายการบินของจีนเพื่อทำการบินได้อย่างเสรีระหว่างมณฑลไห่หนานกับอีกจุดหมายปลายทางหนึ่งที่มองว่าเป็นเส้นทางที่มีกำไร โดยไม่จำเป็นต้องเชื่อมกับประเทศที่เป็นที่ตั้งของสายการบิน ซึ่งหากประสบความสำเร็จก็จะส่งเสริมให้มณฑลไห่หนานเป็นฮับการบินน้องใหม่ที่สำคัญของภูมิภาคการพัฒนาให้มณฑลไห่หนานเป็นฮับการบินของภูมิภาคเป็นการดำเนินการที่ควบคู่ไปกับการส่งเสริมให้ไห่หนานเป็นจุดหมายปลายทางสำคัญของคนจีนและต่างชาติ ปัจจุบัน มณฑลฯ เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมจากชาวจีน โดยเมื่อปี 2562 มีนักท่องเที่ยวจากจีนแผ่นดินใหญ่เดินทางไปยังมณฑลไห่หนานประมาณ 82 ล้านคน ขณะที่ นักท่องเที่ยวต่างชาติมีจำนวน 1.07 ล้านคน ซึ่งยังน้อยมากเมื่อเทียบกับนักท่องเที่ยวในประเทศ แต่ก็ปรับเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 20.33 จากปีก่อนหน้า ในส่วนของการขนส่งสินค้าทางอากาศ เมื่อปี 2562 มณฑลไห่หนานมีปริมาณการขนส่งสินค้าผ่านทางเครื่องบิน 461,000 ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 9.24

มณฑลไห่หนานยังได้รับการสนับสนุนเชิงนโยบายจากรัฐบาลกลางจีน เพื่อเป็นท่าเรือการค้าเสรีและศูนย์กลางการใช้จ่าย หรือ Hainan Shopping Paradise  โดยมีการทยอยประกาศบัญชีสินค้าที่ได้รับยกเว้นภาษีนำเข้า ทั้งการนำเข้าเพื่อการผลิตและการอุปโภคบริโภค การให้สิทธิประโยชน์กับกลุ่ม Start up การอนุญาตให้ซื้อสินค้าปลอดภาษีโดยไม่ต้องเดินทางออกนอกประเทศได้สูงสุดคนละ 100,000 หยวนต่อปี (ประมาณ 461,036 บาท) เป็นต้น รวมทั้งยังส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพที่ “เขตนำร่องการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพนานาชาติโป๋อ๋าวเล่อเฉิง” ซึ่งสามารถอนุญาตใช้เครื่องมือการแพทย์และยาที่มีการคิดค้นล่าสุดได้ก่อนพื้นที่อื่นในจีน

นอกจากนี้ มณฑลไห่หนานยังเร่งปรับมาตรการเพื่ออำนวยความสะดวกการเดินทางเข้ามาของคนต่างชาติ โดยนอกจากการยกเว้นวีซ่าให้แก่นักท่องเที่ยวจาก 59 ประเทศ (รวมไทย) มณฑลไห่หนานยังส่งเสริมการออกวีซ่าประเภท R เพื่ออำนวยความสะดวกสำหรับผู้มีความสามารถสูง โดยเฉพาะในสาขาที่ขาดแคลนบุคลากร ตลอดจนการพัฒนาสิ่งอำนวยความสะดวก เช่น โรงเรียนและโรงพยาบาล เพื่อรองรับการย้ายมาทำงานและอาศัยที่มณฑลไห่หนานของชาวต่างชาติ

อย่างไรก็ดี มีผู้ตั้งข้อสังเกตว่า การเปิดให้ใช้เสรีภาพที่ 7 อาจจะสั่นคลอนธุรกิจการบินของกลุ่มสายการบินของจีนเอง ซึ่งนาย Zou Jianjun ผู้อำนวยการ Institute of Air Transport Service of the Civil Aviation Administrastion of China Academy of Civil Aviation Management ให้ความเห็นว่า การเปิดกว้างทางการบินโดยใช้เสรีภาพที่ 7 จะเป็นการเพิ่มการแข่งขันให้กับอุตสาหกรรมการบินจีน ซึ่งแม้ว่า การแข่งขันดังกล่าวจะนำไปสู่ “ปรากฏการณ์ปลาดุก” หรือ Catfish effect กล่าวคือ ผู้ที่แข็งแกร่งจะทำให้ผู้ที่อ่อนแอต้องพัฒนาตัวเองเพื่ออยู่รอดต่อไป (ถึงแม้ว่า ผู้ที่อ่อนแอบางส่วนจะถูกปลาดุกกินไป  ก็ตาม) แต่การมีคู่แข่งก็จะทำให้อุตสาหกรรมการบินของจีนเกิดความแข็งแกร่งขึ้น

ขนมเค้กที่อร่อยย่อมต้องผ่านความร้อนที่พอเหมาะและใช้เวลาอบที่พอดี ในระยะต่อจากนี้ เราน่าจะเห็นอีกหลายมาตรการในการพัฒนา “ฮาวายตะวันออก” แห่งนี้ ให้มีความเป็นรูปธรรมขึ้นอย่างเป็นขั้นเป็นตอนต่อไป ภายใต้การผลักดันและสนับสนุนอย่างเต็มที่ของรัฐบาลกลางจีน การเปิดเสรีภาพที่ 7 ของมณฑลไห่หนาน ควบคู่กับการส่งเสริมให้ไห่หนานเป็นศูนย์กลางในด้านต่าง ๆ จะเป็นโอกาสสำคัญของสายการบินทั่วโลกที่จะเข้ามาศึกษาโอกาสธุรกิจการบินในจีน ซึ่งหากเมื่อรอถึงวันที่โครงสร้างพื้นฐานพร้อม และไห่หนานได้กลายเป็นเค้กก้อนใหญ่ทางเศรษฐกิจที่หอมหวนแล้ว การเข้าสู่ตลาดไห่หนานก็น่าจะทำได้ยากขึ้นเป็นลำดับ