ส่องจีนในยุคเมตาเวิร์ส (Metaverse) เทรนด์มาแรงที่น่าจับตามอง
15 Mar 2022ปัจจุบัน เมตาเวิร์ส (Metaverse) หรือ “จักรวาลนฤมิต” กำลังเป็นเทรนด์มาแรงของโลก และอาจเป็นแนวทางการใช้ชีวิตแบบใหม่ที่สำคัญในอนาคตอันใกล้นี้ สำหรับประเทศจีนเองก็มีการตื่นตัวในเรื่องนี้อยู่เช่นกัน โดยเมื่อปี 2564 คำว่า “元宇宙” ซึ่งแปลว่าเมตาเวิร์สในภาษาจีนได้ติดอันดับ 1 ใน 10 คำที่ถูกพูดถึงมากที่สุดบนโลกอินเทอร์เน็ตของจีน[1] และยังพบว่า บริษัทต่าง ๆ ของจีนได้เริ่มทยอยเข้าสู่โลกเมตาเวิร์สมากขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งนี้ บริษัท PwC คาดว่า อุตสาหกรรมเมตาเวิร์สของจีนจะมีอัตราการเติบโตถึงร้อยละ 15 ต่อปี และจะมีมูลค่ามากกว่า 1.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐภายในปี 2573 ในขณะเดียวกัน ธนาคาร Morgan Stanley คาดการณ์ว่า อุตสาหกรรมเมตาเวิร์สของจีนจะมีมูลค่าถึง 8 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐในอนาคตอันใกล้
ความเคลื่อนไหวของบริษัทเทคโนโลยีจีนบนโลกเมตาเวิร์ส
กล่าวได้ว่า ปัจจุบัน บริษัทของจีนให้ความสนใจกับศักยภาพของเมตาเวิร์สเป็นอย่างมาก โดยในช่วงเดือนกันยายนถึงพฤศจิกายน 2564 พบว่า บริษัทจีนได้ลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกับเมตาเวิร์สคิดเป็นมูลค่ามากกว่า 1,600 ล้านดอลลาร์สหรัฐ นอกจากนี้ Tianyancha บริษัทผู้ให้บริการด้านฐานข้อมูลและการตรวจสอบข้อมูลการจดทะเบียนของบริษัทในจีน ได้เปิดเผยว่า ในปี 2564 มีบริษัทจีนมากกว่า 1,000 แห่งได้ยื่นขอจดเครื่องหมายการค้าที่เกี่ยวข้องกับเมตาเวิร์สมากกว่า 10,000 ครั้งแล้ว
จึงไม่เป็นเรื่องแปลกที่บริษัทด้านเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ของจีนต่างไม่พลาดที่จะกระโดดเข้ามาในโลกเมตาเวิร์ส โดย Tencent ถือเป็นหนึ่งในบริษัทที่มีศักยภาพและความพร้อมในการบุกโลกเมตาเวิร์สมากที่สุดของจีน ซึ่งในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา Tencent ได้ลงทุนในบริษัทที่เกี่ยวข้องกับเมตาเวิร์สชื่อดังอย่างเช่น Roblox และ Epic และนักวิเคราะห์เชื่อว่า ความเชี่ยวชาญด้านเกมของ Tencent จะเป็นรากฐานที่สำคัญของบริษัทในการพัฒนาและต่อยอดการสร้างโลกเมตาเวิร์ส ในขณะเดียวกัน นายโพนี่ หม่า CEO ของ Tencent ได้กล่าวไว้ว่า เมตาเวิร์สถือเป็นโอกาสในการพัฒนาอุตสาหกรรมที่ Tencent มีความได้เปรียบอยู่แล้ว อาทิ ธุรกิจเกม โดย Tencent มีเทคโนโลยีและทรัพยากรองค์ความรู้เพื่อใช้ศึกษาและพัฒนาเมตาเวิร์สในอนาคต ทั้งนี้ หนังสือพิมพ์ IPRdaily เผยว่าในช่วงปี 2563 และ 2564 Tencent ได้ยื่นขอจดสิทธิบัตรจำนวน 4,085 รายการสำหรับเทคโนโลยี Virtual Reality (VR) และ Augmented Reality (AR) อีกด้วย
ในขณะเดียวกัน ByteDance เจ้าของแอปพลิเคชันชื่อดังอย่าง TikTok และ Douyin ได้รุกตลาดเกมในเมตาเวิร์สอย่างจริงจัง โดยเมื่อเดือนเมษายน 2564 ได้ลงทุนกว่า 100 ล้านหยวนใน Reworld คู่แข่งสำคัญของเกมดังอย่าง Roblox และต่อมา เมื่อเดือนสิงหาคม 2564 บริษัทยังได้เข้าซื้อกิจการสตาร์ทอัพ Pico ผู้ผลิตชุดหูฟัง VR ที่ใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลกและมีส่วนแบ่งทางการตลาดเป็นอันดับ 1 ในจีน
นอกจากนี้ ในช่วงปลายปี 2564 Baidu ได้เปิดตัวแอปพลิเคชันเมตาเวิร์ส “XiRang” (希壤 หรือ ดินแดนแห่งความหวัง) โดยนำมาใช้สำหรับการจัดประชุม Baidu Create 2021 ซึ่งสามารถรองรับผู้เข้าร่วมการประชุมผ่านทางออนไลน์ได้พร้อมกันจำนวน 100,000 คน และถือเป็นการจัดการประชุมผ่านระบบเมตาเวิร์สครั้งแรกของจีน ทั้งนี้ บริษัท Baidu เปิดเผยว่า อาจต้องใช้เวลาในการพัฒนาระบบอีกอย่างน้อย 6 ปีจึงจะสามารถเปิดตัว XiRang ได้อย่างเต็มรูปแบบ
สำหรับ Alibaba ก็ได้ลงสนามเมตาเวิร์สแล้วเช่นกัน โดยมีรายงานว่า Alibaba ได้จดสิทธิบัตรที่เกี่ยวข้องกับเมตาเวิร์สรวมถึงชื่อ “Ali Metaverse” และ “Taobao Metaverse” แล้ว โดยเมื่อเดือนพฤษภาคม 2564 Alibaba ได้เปิดตัว “AYAYI” อินฟลูเอนเซอร์ (KOL) เสมือนจริงคนแรกของจีน ซึ่งได้รับความสนใจอย่างมากและได้ร่วมงานกับแบรนด์ชั้นนำอย่าง Louis Vuitton, Guerlain, BOSE และ Givenchy มาแล้ว ในขณะเดียวกัน ในช่วงมหกรรมการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ค.ศ. 2022 ที่เพิ่งผ่านพ้นไป Alibaba ได้เปิดตัว “Dong Dong” KOL เสมือนจริงในแอปพลิเคชันชอปปิ้งออนไลน์ Taobao ซึ่งมีหน้าที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโอลิมปิกและเป็นผู้ดำเนินการไลฟ์สดโปรโมทสินค้าที่เกี่ยวข้องกับโอลิมปิก นอกจากนี้ Alibaba ยังได้จัดตั้งบริษัท Yuanjing Shengsheng เพื่อมุ่งรุกตลาดเกมผ่านระบบเมตาเวิร์สอย่างจริงจังอีกด้วย
อย่างไรก็ดี การสร้างโลกเมตาเวิร์สที่สมบูรณ์แบบและใช้งานได้จริงจะต้องมีโครงสร้างทางเทคโนโลยีขนาดใหญ่รองรับ เช่น เทคโนโลยี Artificial Intelligence (AI) 5G/6G Blockchain และอุปกรณ์ดิจิทัลใหม่ ๆ ที่ผู้ใช้งานสามารถเข้าถึงได้ง่าย เพื่อที่จะสามารถสร้างสังคมผู้ใช้ที่มีจำนวนมากพอที่จะสร้างโลกเสมือนที่ทำได้เกือบทุกอย่างและมีมูลค่าในระบบเศรษฐกิจไม่ต่างจากโลกจริง ทั้งนี้ บริษัทวิจัย Equalocean ได้วิเคราะห์บริษัทและสตาร์ทอัพของจีนที่มีศักยภาพและน่าจับตามองในช่วงการพัฒนาอุตสาหกรรมเมตาเวิร์สของจีน โดยแบ่งเป็น 4 ประเภทหลัก ได้แก่
(1) Key Technology เทคโนโลยีที่เป็นแกนหลักในการสร้างระบบสังคม กฎระเบียบ และธุรกิจในโลกเมตาเวิร์ส เช่น Blockchain NFT และ Virtual Currency โดย Bubi Tech ถือเป็นผู้เล่นที่สำคัญของจีนที่พัฒนาเทคโนโลยีเกี่ยวกับ Blockchain และกำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว
(2) Frontend Infrastructure สำหรับโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญของการพัฒนาโลกเมตาเวิร์สคงหนีไม่พ้นเทคโนโลยี 5G และ 6G ซึ่งบริษัทของจีนที่กำลังพัฒนาเทคโนโลยีดังกล่าวและน่าจับตามอง เช่น ZTE และ Yunta Tech
(3) Backend Equipment อุปกรณ์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการเข้าถึงโลกเมตาเวิร์ส เช่น VR/AR อุปกรณ์สวมใส่อัจฉริยะ (Smart Wearable) และลู่วิ่งรอบทิศทาง (Omni-Directional Treadmill หรือ ODT) โดยในช่วงปลายปี 2564 สตาร์ทอัพ EM3 ของจีนได้เปิดตัวแว่นตา VR ต้นแบบ (Prototype) รุ่น Ether ซึ่งเป็นแว่นตา VR ที่มีความหนาเพียง 6.8 มิลลิเมตร และมีน้ำหนักเพียง 37 กรัม ถือเป็นแว่นตา VR ต้นแบบที่มีน้ำหนักเบาและบางที่สุดในโลกในปัจจุบัน
(4) Application Scenarios Software ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่า อุตสาหกรรมอันดับต้นที่เมตาเวิร์สจะเริ่มเข้าไปมีบทบาท ได้แก่ อุตสาหกรรมเกม การแพทย์อัจฉริยะ การออกแบบอุตสาหกรรม (Industrial Design) และการศึกษาอัจฉริยะ ซึ่งในปัจจุบันอุตสาหกรรมเกมถือเป็นอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพการเติบโตมากที่สุด โดยบริษัท FunPlus เป็นหนึ่งในบริษัทผู้ผลิตเกมออนไลน์ของจีนที่น่าจับตามอง และได้พัฒนาเกมออนไลน์ชื่อดัง เช่น State of Survivor และ King of Avalon ซึ่งมีจำนวนผู้เล่นมากกว่า 100 ล้านคนในกว่า 200 ประเทศทั่วโลก
ท่าทีของทางการจีน
ที่ผ่านมา หน่วยงานที่เกี่ยวข้องของจีนได้ออกกฎระเบียบเพื่อกำกับกิจการด้านเทคโนโลยีอย่างเข้มข้น เช่น กฎหมายต่อต้านการผูกขาด กฎหมายด้านข้อมูลส่วนบุคคล การจำกัดเวลาเล่นเกมของเยาวชนอายุต่ำกว่า 18 ปี รวมถึงการกวาดล้างการขุดบิทคอยน์และคริปโตเคอร์เรนซี เป็นต้น นอกจากนี้ หน่วยงานกำกับดูแลด้านการธนาคารและการประกันภัยแห่งชาติจีน (CBIRC) ได้เผยแพร่ประกาศเตือนนักลงทุนเกี่ยวกับบริษัทที่ใช้เมตาเวิร์สในการระดมทุนอย่างผิดกฎหมาย โดยนักวิเคราะห์ส่วนหนึ่งคาดการณ์ว่า การพัฒนาเมตาเวิร์สของจีนมีรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์ กล่าวคือ จะสนับสนุนการพัฒนาเมตาเวิร์สของบริษัทเอกชน ภายใต้การกำกับและการตรวจสอบอย่างเข้มงวดจากหน่วยงานภาครัฐ
อย่างไรก็ดี หลายเมืองของจีน เช่น กรุงปักกิ่ง นครเซี่ยงไฮ้ เมืองจางเจียเจี้ย และเมืองเซินเจิ้น ได้จัดให้การพัฒนาเมตาเวิร์สเป็นหนึ่งในเป้าหมายที่สำคัญในแผนพัฒนาเทคโนโลยี โดยมีแผนที่จะศึกษาและสนับสนุนการนำเมตาเวิร์สมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาเมือง สังคม และคุณภาพชีวิตของประชาชนในมิติต่าง ๆ เช่น การให้บริการด้านสาธารณะ การพัฒนาเศรษฐกิจ อุตสาหกรรมบันเทิง วัฒนธรรม การศึกษา และการท่องเที่ยว เป็นต้น
นอกจากนี้ รัฐบาลกลางจีนก็ได้ออกโรงสนับสนุนการพัฒนาเมตาเวิร์สเช่นกัน โดยเมื่อเดือนตุลาคม 2564 ได้จัดตั้งคณะกรรมการด้านเมตาเวิร์สของสมาคมการสื่อสารของรัฐบาลจีน หรือ China Mobile Communications Association’s Metaverse Committee (CMCAMC) ซึ่งเป็นการรวมกลุ่มอุตสาหกรรมเมตาเวิร์สกลุ่มแรกในจีน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและพัฒนามาตรฐานอุตสาหกรรมเมตาเวิร์ส ซึ่งในปัจจุบันมีสมาชิกจำนวน 112 ราย เช่น Huawei, Inly Media, Beijing Topnew Info&Tech และ China Mobile โดยล่าสุดเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2565 CMCAMC ได้ลงนามเป็นพันธมิตรเชิงกลยุทธ์กับ Asia Digital Bank (ADB) เพื่อร่วมศึกษาระบบการเงินดิจิทัลและระบบการค้าในยุคเมตาเวิร์ส รวมถึงเพื่อส่งเสริมความร่วมมือในการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัลร่วมกับประเทศตามเส้นทาง Belt and Road Initiative (BRI) โดยใช้เทคโนโลยีด้านการเงินที่ทันสมัย อาทิ บล็อกเชน อีกด้วย
จะเห็นได้ว่าการพัฒนาเมตาเวิร์สเป็นแนวโน้มที่กำลังมาแรงและได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางจากภาคส่วนต่าง ๆ ของจีนในปัจจุบัน โดยภาคเอกชนของจีนกำลังแข่งขันการเข้าไปปักธงในโลกเสมือนจริงแห่งใหม่นี้อย่างดุเดือด ในขณะเดียวกัน รัฐบาลท้องถิ่นและรัฐบาลกลางจีนก็ได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาดังกล่าว ไทยจึงควรจับตาและเกาะติดพัฒนาการในประเด็นดังกล่าวอย่างใกล้ชิด เพื่อรู้เท่าทันกระแสการเปลี่ยนแปลงของจีนและแสวงหาโอกาสความร่วมมือที่จะเป็นประโยชน์ต่อไทยอย่าง “แท้จริง” จากโลก “เสมือนจริง” ของจีน
จัดทำโดย : นางสาวพิมพ์ชนก ภัทรภูมิภักดี ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ กรุงปักกิ่ง
ที่มา :
China’s tech giants push toward an $8 trillion metaverse opportunity — one that will be highly regulated
https://www.cnbc.com/2022/02/14/china-metaverse-tech-giants-latest-moves-regulatory-action.html
China adds more companies to an industry body designed to develop the country’s metaverse
Local govts chart plans to tap metaverse
https://www.chinadaily.com.cn/a/202202/17/WS620da601a310cdd39bc871de.html
2022 Opportunities and Trends in China’s Metaverse Ecosystem
https://equalocean.com/analysis/2022010316917
Chinese state pumps money into metaverse stakes
https://www.ft.com/content/bf907e38-ff1f-41c7-b062-529ef238aec4?desktop=true&segmentId=7c8f09b9-
9b61-4fbb-9430-9208a9e233c8#myft:notification:daily-email:content
Exploring the Metaverse in China: Who is investing and could it be regulated?
https://daxueconsulting.com/metaverse-in-china/
Chinese cities are piling into the metaverse
https://qz.com/2112518/chinese-cities-are-piling-into-the-metaverse/
Shanghai doubles down on the metaverse by including it in a development plan
https://www.cnbc.com/2021/12/31/shanghai-releases-five-year-plans-for-metaverse-development.html
关于防范以“元宇宙”名义进行非法集资的风险提示
http://www.cbirc.gov.cn/cn/view/pages/ItemDetail.html?docId=1038723&itemId=915
China Zhangjiajie unveils ‘world’s first scenic spot metaverse R&D center,’ aims to create the world of Avatar
https://www.globaltimes.cn/page/202111/1239404.shtml
[1] จัดอันดับโดย National Language Resource Monitoring and Research Center ประกาศเมื่อวันที่ 6 ธ.ค. 2564