ระบบสายสัมพันธ์ระหว่างบุคคล หรือ กวนซี เป็ระบบที่ฝังรากลึกกับชาวจีนเป็นเวลายาวนาน เป็นระบบที่ถูกปลูกฝังตามปรัชญาคำสอบของขงจื๊อที่เน้นว่าบุคคลพึงมีหน้าที่รับผิดชอบในความสัมพันธ์ต่าง ๆ อันได้แก่ พ่อแม่กับบุตร พี่กับน้อง สามีกับภรรยา นายกับลูกน้อง และเพื่อนกับเพื่อน ดังนั้น สิ่งที่ตามมากการให้ความสัมคัญในสายสัมัพนธ์ก็คือการเคารพ การให้เกียรติ การนับหน้าถือตา การช่วยเหลือเกื้อกูลกัน กวนซี จึงถือว่าเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของจีนก็ว่าได้ โดยเรื่องของระบบกวนซีมีมุมมองที่หลากหลาย ดังนี้
ความสัมพันธ์ในจีนขึ้นมาควบคู่กับการทำธุรกิจ เช่น การไปเยี่ยมเยียนชาวจีน การไปกินเลี้ยงสังสรรค์เพื่อเป็นตัวขับเคลื่อนและสนับสนุนการทำธุรกิจของตน และหลายรายได้พบว่า การใช้กวนซีให้เป็นเช่นนั้น ช่วยให้การทำธุรกิจง่ายดายกว่ารูปแบบอื่น ๆ
ชาวจีนถือเรื่องกวนซีหรือความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเป็นเรื่องสำคัญ เนื่องมาจากเรื่องของความไว้วางใจ เพราะในอดีตชาวจีนต้องพบกับยุคการปฏิวัติวัฒนธรรมจนทำให้ชาวจีนมีความกลัวและความระแวงซึ่งกันและกัน ดังนั้น เมื่อต้องทำงานร่วมกับชาวจีน การได้รับการแนะนำจากบุคคลที่สามจึงเป็นสิ่งสำคัญ
เช่นเดียวกับสังคมไทย การรักษาหน้าถึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับสังคมจีน เห็นได้จากการให้ความสำคัญกับชื่อเสียงและตำแหน่งในสังคมของบุคคล ดังนั้น ในการติดต่อทำงานร่วมกับชาวจีนควรต้องจดจำตำแหน่งของคนที่เราติดต่อทำงานให้ได้และต้องเรียกให้ถูกต้องด้วย
ในสังคมจีนความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลจะเป็นไปในแนวตั้ง ดังนั้น ในความสัมพันธ์ของคน 2 คน ส่วนใหญ่มักมีความแตกต่างในเรื่องของสถานภาพด้วยเสมอ ซึ่งอาจมาจากเรื่องของอายุ สถานศึกษา ลำดับศึกษา ตำแหน่งงานในบริษัท เป็นต้น การปฏิบัติระหว่างกันก็จะต้องคำนึงถึงความแตกต่างนี้ อย่างกรณีการแลกนามบัตรที่คนมีตำแหน่งต่ำกว่า ต้องยิ่งนามบัตรให้อยู่ต่ำกว่าคนมีตำแหน่งสูง
ในรูปแบบของความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ชาวจีนมักนิยมช่วยเหลือกันในเรื่องต่าง ๆ เช่น การช่วยเหลือฝากงานให้กับคนรู้จัก หรือการช่วยเหลือในรูปแบบอื่น ๆ ซึ่งการช่วยเหลือเหล่นี้จะถือเป็นสิ่งที่ต้องมีการตอบแทนบุญคุณในอนาคต ดังนั้น การละเลยไม่สนใจตอบแทนถือเป็นเรื่องที่ไม่เหมาะสมในสังคมจีน
ในวัฒนธรรมของจีนจะให้ความสำคัญกับความสำพันธ์ที่กลมเกลียวของบุคคล และในการทำธุรกิจก็เช่นเดียวกัน โดยความเคารพและความรับผิดชอบจะเป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวความสัมพันธ์ของคนที่อยู่ในระดับต่างกัน ในขณะที่มิตรภาพจะเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวคนในระดับเดียวกัน ชาวจีนจึงให้ความสำคัญกับความสุภาพในการพูดจา และมักไม่พูดปฏิเสธโดยตรง
โดยพื้นฐานวัฒนธรรมของชาวจีนที่มีความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกันเป็นสิ่งสำคัญ การทำงานร่วมกันในระยะแรกจึงต้องใช้เวลาในการสร้างความสัมพันธ์ ทำความคุ้นเคยจนเกิดความไว้วางใจ จากเดิมที่ชาวจีนมีมุมมองต่อชาวต่างชาติในแง่ของการเข้ามาตักตวงผลประโยชน์ฝ่ายเดียว ประกอบกับมุมมองว่าชาวต่างชาติเป็นชาวต่างถิ่นที่ไม่รู้ธรรมเนียม เหล่านี้ล้วนสร้างความไม่คุ้นเคยให้กับชาวจีน
ในการทำงานร่วมกับชาวจีน สิ่งหนึ่งที่ควรระลึกอยู่เสมอ คือ การสร้างภาวะที่ทั้งสองฝ่ายได้ประโยชน์ (Win-win situation) ประโยชน์ที่ได้รับในสายตาของชาวจีน สำหรับการลงทุนทำธุรกิจในโครงการใหญ่ ๆ นอกจากผลตอบแทนที่ดีแล้ว โครงการน้นยังต้องสร้างประโยชน์หรือคุณค่าอย่างอื่นให้ด้วย ไม่เช่นนั้นชาวจีนก็อาจจะไม่สนใจทำธุรกิจร่วมด้วย นอกจากนี้การทำธุรกิจร่วมกับชาวจีนควรให้ความสำคัญกับประโยชน์ระยะยาวนอกจากเงิน การให้ความสำคัญกับความซื่อสัตย์จริงใจ การมุ่งทำธุรกิจเพื่อหวังผลในระยะยาว ไม่ทำธุรกิจอย่างฉาบฉวย
** ข้อมูลที่จัดทำขึ้นมาจากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ และถือเป็นลิขสิทธิ์การจัดทำ ของศูนย์ข้อมูล เพื่อธุรกิจไทยในจีน ซึ่งท่านสามารถนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ต่อได้ ในลักษณะที่ไม่ใช่เชิงพาณิชย์โดยไม่มีค่าใช้จ่าย ทั้งนี้โปรดอ้างอิง “ศูนย์ข้อมูลเพื่อ ธุรกิจไทยในจีน www.wordpress-348433-3180049.cloudwaysapps.com” ทุกครั้ง เมื่อมีการนำข้อมูลไปใช้ต่อ
** อนึ่ง โปรดใช้วิจารณญาณในการนำข้อมูลไปใช้ ซึ่งเนื้อหาทั้งหมดมาจาก การวิเคราะห์ข้อมูลที่มีอยู่เท่านั้น ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีนซึ่งเป็นผู้จัดทำ ไม่ขอรับผิดชอบต่อความเสียหายใดๆ ที่เกิดขึ้นจากการนำข้อมูลไปใช้ต่อ และ ข้อมูลดังกล่าวไม่ถือเป็นการให้ความเห็นหรือคำแนะนำในการตัดสินใจทางธุรกิจ แต่อย่างใด
ลิขสิทธิ์ © พ.ศ. 2556 ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงปักกิ่ง