จาก “Olympic Blue 2008” สู่ “Olympic Blue 2022” กรุงปักกิ่งมุ่งบรรลุ “เป้าหมายคาร์บอนคู่”
9 Mar 2022เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2565 การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ค.ศ. 2022 ได้ปิดฉากลงที่กรุงปักกิ่งอย่างสวยงามและสมบูรณ์แบบ ทำให้กรุงปักกิ่งได้ครองสถานะเป็นเมืองแรกของโลกที่เป็นเจ้าภาพการจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ค.ศ. 2008 และการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว แต่มากไปกว่าฉายา “Dual Olympic City” แล้ว ยังได้ปรับเปลี่ยนทัศนคติของชาวจีนและชาวโลกต่อคำว่า “Olympic Blue” ซึ่งเดิมมีความหมายเชิงลบ แต่มาวันนี้ ได้กลายเป็นคำชมที่สะท้อนถึงคุณภาพอากาศของกรุงปักกิ่งที่ปรับตัวดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ รวมทั้งความพยายามของรัฐบาลจีนในการบรรลุเป้าหมายคาร์บอนคู่
“Olympic Blue 2008…APEC Blue 2014…Parade Blue 2015…”
ย้อนกลับไปช่วงที่ปักกิ่งเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ค.ศ. 2008 เมื่อปี 2551 เพื่อให้มีท้องฟ้าที่แจ่มใสตลอดช่วงเวลาของการจัดงานและรักษาภาพลักษณ์ของปักกิ่งในฐานะเมืองหลวงของจีน รัฐบาลกรุงปักกิ่ง
ได้ออกคำสั่งให้โรงงานในเขตเมืองและพื้นที่ใกล้เคียงระงับกิจการ อย่างไรก็ดี ภายหลังเสร็จสิ้นการจัดงาน มลพิษในอากาศกลับมารุนแรงขึ้น เนื่องจากโรงงานต่าง ๆ เพิ่มกำลังการผลิตเพื่อชดเชยเวลาการทำงานที่หายไป ทั้งนี้
การที่กรุงปักกิ่งมีท้องฟ้าแจ่มใสเฉพาะในช่วงเวลาการจัดงาน จึงถูกเรียกว่าเป็นปรากฏการณ์ “Olympic Blue” ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ชาวจีนตื่นตัวกับมลพิษทางอากาศเป็นพิเศษ จนเกิดกระแสการล้อเลียนคุณภาพอากาศที่สดใส
อย่างผิดปกติในช่วงที่จีนมีการจัดงานที่สำคัญระดับชาติหรือระดับนานาชาติ โดยมีการแต่งคำศัพท์ในรูปแบบ “ชื่องาน + Blue” เช่น “APEC Blue” ในห้วงที่จีนเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมผู้นำเอเปคเมื่อปี 2557 และ “Parade Blue” ในห้วงที่จีนจัดขบวนพาเหรดฉลองการครบรอบ 70 ปี ชัยชนะสงครามต่อต้านการรุกรานจากญี่ปุ่นและสงครามต่อต้านลัทธิฟาสซิสต์เมื่อปี 2558
เมื่อ “Olympic Blue 2022” กลายเป็น “Normal Blue”
ในช่วงการแข่งขันมหกรรมกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาวปีนี้ หลายท่านคงประทับใจในภาพวิวท้องฟ้าที่สดใสและหิมะขาวโพลนจากการถ่ายทอดสดการแข่งขันในกรุงปักกิ่ง ซึ่งเบื้องหลังความสำเร็จดังกล่าว กรุงปักกิ่งได้ดำเนินการตามแผนงานการแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศอย่างจริงจังตลอดช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยมีมาตรการ เช่น การปรับโครงสร้างอุตสาหกรรม การปรับโครงสร้างพลังงาน และการสนับสนุนการใช้รถยนต์พลังงานทางเลือกใหม่ โดยเฉพาะในปี 2564 ปริมาณการบริโภคถ่านหินคิดเป็นสัดส่วนเพียงร้อยละ 1.5 ของปริมาณการใช้พลังงานทั้งหมดของกรุงปักกิ่งเมื่อเทียบกับสัดส่วนร้อยละ 25.2 ในปี 2555
ทั้งนี้ ในปี 2564 ค่าเฉลี่ยของฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) ของกรุงปักกิ่งอยู่ที่ 33 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตรต่อปี โดยมีจำนวนวันที่คุณภาพอากาศจัดอยู่ในเกณฑ์ดีและดีมากทั้งหมด 288 วัน คิดเป็นร้อยละ 78.9 โดยเพิ่มขึ้น 112 วันเมื่อเทียบกับปี 2556 หรือเพิ่มขึ้นประมาณ 4 เดือน ในขณะที่ วันที่มีมลพิษทางอากาศอย่างร้ายแรงมีเพียง 8 วัน ลดลง 50 วัน เมื่อเทียบกับปี 2556 หรือลดลงร้อยละ 86.2
นอกจากนี้ เมื่อเดือน ม.ค. 2565 เมืองที่จัดการแข่งขันโอลิมปิกฤดูหนาว 2 เมืองของจีน ได้แก่ กรุงปักกิ่ง และเมืองจางเจียโข่ว มีคุณภาพอากาศที่ดีเป็นอันดับที่ 19 และอันดับที่ 8 ของจีน ตามลำดับ วันที่มีท้องฟ้าสดใสหรือ “ฟ้าเป็นสีฟ้า” จึงกลายเป็นเรื่องปกติสำหรับผู้คนที่อาศัยในกรุงปักกิ่ง หรือเรียกได้ว่าเป็น “Normal Blue” ทั้งช่วงก่อนหรือภายหลังการจัดงานการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ค.ศ. 2022
“Green Winter Olympics” ส่งเสริม “Olympic Blue”
การจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ค.ศ. 2022 แบบสีเขียวและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมของกรุงปักกิ่ง นับเป็นการจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาวครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่มีการใช้พลังงานไฟฟ้าที่ผลิตจากพลังงานสีเขียวและพลังงานสะอาดถึงร้อยละ 100 ซึ่งเป็นการช่วยส่งเสริม “Olympic Blue” ด้วยอีกทางหนึ่ง นอกจากนี้ กรุงปักกิ่งยังได้มีการดำเนินการที่สำคัญ ดังนี้
- โครงการจัดส่งไฟฟ้าสะอาดในพื้นที่จางเจียโข่ว – ปักกิ่ง ซึ่งเป็นโครงการสาธิตการจัดส่งไฟฟ้าจากพลังงานลมและพลังแสงอาทิตย์ขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ในอำเภอจางเป่ยของเมืองจางเจียโข่ว เพื่อสนับสนุนการใช้พลังงานไฟฟ้าสะอาดในช่วงการจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ค.ศ. 2022
- ระบบคมนาคมสีเขียวและคาร์บอนต่ำ ผู้เข้าร่วมงานสามารถสัญจรไป – มาระหว่างสนามกีฬา 12 แห่ง
ซึ่งมีที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ 3 เขตหลัก (เขตกรุงปักกิ่ง เขตเหยียนชิ่ง และเขตจางเจียโข่ว) ได้อย่างสะดวกสบาย ด้วยรถประจำทาง รถใต้ดิน และรถไฟความเร็วสูง นอกจากนี้ ในช่วงการจัดงาน ในเขตกรุงปักกิ่งมีรถยนต์พลังงานไฮโดรเจนให้บริการมากกว่า 1,000 คัน รวมทั้งมีการเปิดใช้สถานีเติมพลังงานไฮโดรเจนมากกว่า 30 แห่ง - สนามกีฬาคาร์บอนต่ำ กรุงปักกิ่งเป็นเมืองเจ้าภาพการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาวเมืองแรกที่ใช้เทคโนโลยีการผลิตน้ำแข็งด้วยคาร์บอนไดออกไซด์ในวงกว้าง ซึ่งเป็นเทคโนโลยีการผลิตน้ำแข็งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
มีประสิทธิภาพ และสามารถรักษาอุณหภูมิบนผิวน้ำแข็งให้มีความสม่ำเสมอได้
การพัฒนาสู่ “เป้าหมายคาร์บอนคู่”
เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2564 จีนประกาศแนวทางการดำเนินการเพื่อบรรลุเป้าหมายการปล่อยคาร์บอนในระดับสูงสุด (Carbon Emission Peak) ในปี ค.ศ. 2030 และการปล่อยคาร์บอนเป็นศูนย์ (Carbon Neutral) ในปี ค.ศ. 2060 หรือเรียกว่า “เป้าหมายคาร์บอนคู่” นับเป็นแผนแม่บทของจีนในการลดการปล่อยคาร์บอน รวมทั้งส่งเสริมการพัฒนาแบบสีเขียวและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพื่อรับมือกับความท้าทายด้านพลังงานที่จีนเผชิญอยู่ในปัจจุบัน
สำหรับกรุงปักกิ่งนั้น ได้บรรลุเป้าหมาย Carbon Emission Peak เมื่อปี 2555 ต่อมา ระหว่างปี 2556 – 2558 ปริมาณการปล่อยคาร์บอนของกรุงปักกิ่งได้ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ แม้ในช่วงปี 2559 – 2562 ปริมาณการปล่อยคาร์บอนของกรุงปักกิ่งกลับมาเพิ่มขึ้นเล็กน้อย อันเป็นผลจากปริมาณการปล่อยคาร์บอนของอุตสาหกรรมการบินที่มีการเติบโตอย่างรวดเร็ว แต่ยังไม่ถึงระดับสูงสุด (peak) ดังเช่นในปี 2555 และตั้งแต่ปี 2563 เป็นต้นมา ปริมาณการปล่อยคาร์บอนของกรุงปักกิ่งได้ลดลงอย่างต่อเนื่อง สืบเนื่องจากมาตรการควบคุมการใช้พลังงานและการปล่อยมลพิษที่เข้มงวดของจีน
นอกจากนี้ กรุงปักกิ่งได้ตั้งเป้าหมายที่จะบรรลุ Carbon Neutral ในปี ค.ศ. 2050 ซึ่งจะเร็วกว่าเป้าหมายระดับชาติถึง 10 ปี ทั้งนี้ กรุงปักกิ่งจะดำเนินมาตรการเพื่อผลักดันการบรรลุ Carbon Neutral เช่น ปรับเปลี่ยนการใช้ไฟฟ้าจากพลังงานถ่านหินเป็นไฟฟ้าจากพลังงานสะอาดอย่างสมบูรณ์ และผลักดันการใช้รถยนต์พลังงานใหม่แทนรถยนต์พลังงานเชื้อเพลิงทั่วไป
จากการถ่ายทอดสดพิธีเปิดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ค.ศ. 2022 หลายท่านคงรู้สึกแปลกใจกับพิธีจุดคบเพลิงในครั้งนี้ของจีน เพราะเป็นการ “วาง” คบเพลิงในตำแหน่งที่กำหนด ไม่ใช่การ “จุด” เพลิงอย่างยิ่งใหญ่อลังการดังเช่นในพิธีเปิดงานแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ค.ศ. 2008 โดยที่การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาว ค.ศ. 2022 เป็นงานระดับนานาชาติงานแรกที่กรุงปักกิ่งเป็นเจ้าภาพ ภายหลังจากที่จีนประกาศแผนแม่บท “เป้าหมายคาร์บอนคู่” อย่างเป็นทางการ รูปแบบการจุดเพลิงครั้งนี้ จึงได้ออกแบบมาเพื่อสะท้อนความพยายามและความมุ่งมั่นของกรุงปักกิ่งที่จะลดการปล่อยมลพิษในทุกรูปแบบอย่างจริงจังและอย่างรอบด้าน
จัดทำโดย นายเหวิน ปิน ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ กรุงปักกิ่ง
แหล่งข้อมูล:
“阅兵蓝、APEC蓝”变成“常态蓝”,北京的好天气怎么来的?
https://baijiahao.baidu.com/s?id=1690593585937497373&wfr=spider&for=pc
奥运蓝、APEC蓝、阅兵蓝、两会蓝,北京的蓝天有多贵?
https://zhuanlan.zhihu.com/p/26104402
从2008奥运到2022冬奥:“北京蓝”留给世界的启示
https://baijiahao.baidu.com/s?id=1722311166623184038&wfr=spider&for=pc
生态环境部通报2022年1月全国环境空气质量状况
https://www.mee.gov.cn/ywdt/xwfb/202202/t20220216_969209.shtml
奥运史上首次全部场馆100%使用绿电
http://bj.people.com.cn/n2/2022/0216/c14540-35135668.html
“冬奥绿”助力“北京蓝”
https://m.gmw.cn/baijia/2022-02/18/1302809496.html
北京:碳达峰顺利完成,碳中和目标明确
https://m.thepaper.cn/baijiahao_13167731