ส่องดูเซินเจิ้น เมืองหลวงแห่งโดรนกับอนาคตธุรกิจขนส่งทางอากาศ

23 Mar 2023

ต้นปีที่ผ่านมา สมาคมอุตสาหกรรมอากาศยานไร้คนขับเมืองเซินเจิ้น (Shenzhen UAV Industry Association)    เผยข้อมูลว่า ในปี 2565 จีนมีวิสาหกิจเกี่ยวข้องกับอากาศยานไร้คนขับ (Unmanned Aerial Vehicles: UAVs) กว่า 12,000 แห่ง สร้างมูลค่าต่อปีกว่า 1.17 แสนล้านหยวน (ราว 1.732 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ) ในจำนวนดังกล่าวเป็นกิจการที่ตั้งอยู่ที่เมืองเซินเจิ้นราว 1,300 แห่ง สร้างมูลค่าต่อปีเกือบ 7.5 หมื่นล้านหยวน (ราว 1.1 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ) อัตราการเติบโต ต่อปีสูงกว่าร้อยละ 30 ล้ำหน้าเมืองอื่นในประเทศจีนไปไกล โดยเมืองเซินเจิ้นมีห่วงโซ่และสิ่งแวดล้อมทางธุรกิจของอุตสาหกรรม UAV ที่สมบูรณ์อีกด้วย

ปัจจุบัน เมืองเซินเจิ้นยังกำลังเร่งโครงการพัฒนา ‘เศรษฐกิจอากาศยานบินต่ำ’ (Low-altitude Economy) หรือเศรษฐกิจซึ่งอาศัยอากาศยานทั้งที่มีคนขับและไร้คนขับในภาคการบินระดับต่ำ[1] เป็นตัวขับเคลื่อนหลักที่คอยผลักดันอุตสาหกรรมอื่นที่อยู่ในห่วงโซ่ให้พัฒนาไปควบคู่กัน โดยเมืองเซินเจิ้นจะเร่งการสร้างศูนย์เศรษฐกิจอากาศยานบินต่ำชั้นนำระดับโลกและสนับสนุนการสร้างโรงงานผลิต UAV เชิงโลจิสติกส์แห่งแรกของจีน พร้อมตั้งเป้าหมายมีเที่ยวบิน UAV ขนส่งสินค้ากว่า 500,000 เที่ยว เรียกได้ว่า สมกับที่ได้รับการขนานนามว่า ‘เมืองหลวงแห่งโดรน’ ทีเดียว

เหม่ยถวน (Meituan) ผู้นำแห่งโดรนเดลิเวอรี่

เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2565 ที่ผ่านมา แพลตฟอร์มพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ (e-commerce) และบริการจัดส่งอาหาร ไปยังที่พัก (food delivery) เจ้าใหญ่แดนมังกร ‘เหม่ยถวน’ ได้ประกาศ “แผนโลจิสติกส์โซลูชันอากาศยานบินต่ำในเขตเมือง” ซึ่งเพิ่งได้รับการอนุมัติจากสำนักบริหารการบินพลเรือนแห่งประเทศจีน (Civil Aviation Administration of China: CAAC) ให้ดำเนินโครงการทำร่องทอดสอบการให้บริการที่เมืองเซินเจิ้น โดย บริษัทเหม่ยถวนยังได้เปิดตัวระบบโลจิสติกส์โซลูชันอากาศยานบินต่ำในเขตเมืองที่มีชื่อว่า “ศูนย์บริหารปฏิบัติการ UAV เมืองเซินเจิ้น” หรือ Meituan UAV Shenzhen Operations Management Center ซึ่งภายในศูนย์ปฏิบัติการดังกล่าวจะมีระบบจัดตารางเส้นทางการจัดส่งคำสั่งซื้อ (order) อัตโนมัติให้กับลูกค้าที่พักอาศัยอยู่ภายในรัศมี 600 กิโลเมตรของศูนย์ดังกล่าว ขณะที่ภายในศูนย์จะมีเจ้าหน้าที่คอยดูแลระบบและ UAV ให้ทำงานได้อย่างราบรื่น ตลอดจนคอยจัดการแก้ไขปัญหาหากมีเหตุฉุกเฉิน

ผู้แทนบริษัทเหม่ยถวน ระบุว่า เมื่อปี 2565 บริษัทเหม่ยถวนได้นำร่องให้บริการขนส่งสินค้าโดยใช้โดรนกว่า 100,000 ครั้ง ขยายตัวมากกว่าร้อยละ 400 เมื่อเทียบกับปี 2564 โดยได้ให้บริการขนส่งสินค้าประเภทอาหารและเครื่องดื่ม เช่น ก๋วยเตี๋ยว ผลไม้ กาแฟ และชานม รวมถึงสินค้าจำเป็นในชีวิตประจำวัน เช่น ผ้าอ้อม หรือแม้กระทั่งดอกไม้

ทั้งนี้ เหม่ยถวนเริ่มพัฒนาการให้บริการเดลิเวอรี่ผ่านโดรนนับแต่ปี 2560 และเปิดตัวปฏิบัติโครงการนำร่องทดสอบเมื่อต้นปี 2564 ด้วยหลักการทำงานคร่าว ๆ คือ เมื่อลูกค้ายืนยันคำสั่งซื้อสินค้าบนแอปพลิเคชันเหม่ยถวน พนักงานเดลิเวอรี่จะรับคำสั่งซื้อและเดินทางไปยังร้านค้าเพื่อรับพัสดุหรือสินค้า และนำไปติดกับโดรนที่อยู่ใกล้ที่สุด จากนั้นโดรนจะขนส่งพัสดุหรือสินค้าไปยังจุดรับสินค้าและหย่อนลงตู้รับสินค้าที่กำหนดไว้ โดยลูกค้าจะได้รับการแจ้งเตือนทางโทรศัพทมือถือเมื่อพัสดุหรือสินค้าส่งถึง และรับพัสดุหรือสินค้าที่ตู้บริการผ่านการกดรหัสรับสินค้าหรือสแกน QR code

บริษัทเหม่ยถวนยังเปิดเผยสถิติการให้บริการ delivery ด้วยโดรน ระบุว่า ณ ปลายปี 2565 บริษัทเหม่ยถวนได้ให้บริการ deliver ในพื้นที่นำร่องในเมืองเซินเจิ้นแล้วแก่ลูกค้ากว่า 20,000 ครัวเรือน ครอบคลุมพื้นที่ 18 ชุมชนและอาคารสำนักงาน และจัดส่งสินค้ามากกว่า 20,000 ประเภท โดยใช้เวลาจัดส่งเฉลี่ยเที่ยวละ 12 นาที ซึ่งนับว่ามีประสิทธิภาพกว่ารูปแบบการจัดส่งแบบเดิมเกือบร้อยละ 150 โดยกลุ่มลูกค้าหลักที่ใช้บริการโดรนเดลิเวอรี่คือกลุ่มพนักงานออฟฟิศอายุระหว่าง 20 – 35 ปี คิดเป็นสัดส่วนเกือบร้อยละ 80 ของจำนวนลูกค้าทั้งหมด

โดรนกับประเทศไทย

แน่นอนว่าไม่ได้มีเพียงประเทศจีนเท่านั้นที่ให้ความสนใจการขนส่งทางอากาศด้วยโดรน อย่างในสหรัฐฯ เองก็มีบริษัทหลายแห่งเปิดตัวการส่งเดลิเวอรี่ด้วยโดรน เช่น ‘Prime Air’ โครงการเดลิเวอรี่ที่เปิดตัวโดย E-Commerce ยักษ์ใหญ่อย่าง Amazon หรือ ‘Wing’ บริการโดรนจัดส่งจาก Alphabet บริษัทแม่ของ Google ซึ่งร่วมมือกับบริษัทขนส่ง FedEx และธุรกิจเครือข่ายร้านขายยารายใหญ่ Walgreens เมื่อหันกลับมามองการประยุกต์ใช้โดรนในไทย นอกเหนือจากการใช้โดรนถ่ายภาพ ถ่ายวิดีโอที่เห็นกันจนชินตาแล้ว ในภาคการเกษตรก็มีการใช้ประโยชน์จากโดรน อย่างโดรนสำหรับหว่านปุ๋ยและฉีดพ่นสารเคมีเช่นกัน นอกจากนี้ เมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมา ภาคเอกชน 3 แห่งในจังหวัดภูเก็ต ได้แก่ บริษัท โบ๊ทพัฒนา จำกัด บริษัท วิลล่ามาร์เก็ท เจพี จํากัด และบริษัท เอวิลอน โรโบทิคส์ จำกัด ยังได้ร่วมกันเปิดตัวบริการโดรนส่งของ ‘Drone Delivery Service’ อย่างเป็นทางการครั้งแรกในไทย โดยใช้งานด้วยการสั่งออเดอร์ผ่านแอปพลิเคชัน Villa Market เกื้อหนุนโครงการ ‘ภูเก็ต สมาร์ทซิตี้’ (Phuket Smart City) โครงการนำร่องต้นแบบจังหวัดอัจฉริยะเพื่อการยกระดับคุณภาพชีวิตและสร้างโมเดลธุรกิจการลงทุนที่ทันสมัย

บินตรงไปอย่างไม่หยุดยั้ง

เมื่อวันที่ 2 – 4 มิถุนายน 2566 งานประชุมโดรนโลกครั้งที่ 7 ประจำปี 2566 จะถูกจัดขึ้นที่เมืองเซินเจิ้นพร้อมนิทรรศการโดรนนานาชาติ ณ เมืองเซินเจิ้นครั้งที่ 8 โดยในงานมีวิสาหกิจด้านโดรนจากทั้งในและต่างประเทศเข้าร่วมกว่า 400 แห่ง มีการจัดเวทีอภิปรายกว่า 30 หัวข้อ เช่น เทคโนโลยีโดรนชั้นนำ การจราจรทางอากาศในเขตเมือง โดรนช่วยเหลือฉุกเฉินและโดรนโลจิสติกส์ การกำกับดูแลความปลอดภัย หุ่นยนต์ AI อากาศยานไร้คนขับโดยสาร ยานยนต์บินระดับต่ำ และยานยนต์ไร้คนขับความเร็วต่ำ นอกจากนี้ ภายในงานยังจัดแสดงระบบและอุปกรณ์โดรนกว่า 3,000 ผลิตภัณฑ์จากบริษัททั่วโลกอีกด้วย

ปัจจุบัน ระบบการขนส่งด้วยโดรนอาจยังอยู่ในช่วงเริ่มนำร่องเท่านั้น กระนั้นการขนส่งรูปแบบใหม่นี้ก็ยังมีข้อได้เปรียบให้เห็นชัดในหลายสถานการณ์ เช่น การขนส่งไปยังบริเวณที่เข้าถึงได้ยากหรือมีโครงสร้างพื้นฐานที่ไม่ดีนักซึ่งอาจทำให้การขนส่งทางบกทั่วไปเป็นไปได้ยากหรือเป็นไปไม่ได้เลย หรือข้อดีด้านความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งทั่วไปแล้วโดรนจะปลดปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์สู่อากาศน้อยกว่ารถยนต์ไฟฟ้าหรือรถตู้ในการขนส่งหนึ่งรอบ และยิ่งน้อยกว่าอย่างมากหากเทียบกับยานยนต์ที่ขับเคลื่อนโดยน้ำมัน จึงกล่าวได้ว่า การขนส่งสินค้าด้วยโดรนอาจกลายเป็นส่วนสำคัญในห่วงโซ่อุปทานของบริการเดลิเวอรี่ของจีนก็เป็นได้

พรีรษา โฆษิตวิชญ เขียน
14 มีนาคม 2566

แหล่งที่มาของข้อมูล
http://droneworldcongress.com/mobile-cn/
https://www.ygacity.com/news/20230216/9254.html
http://www.szuavia.org/info.php?cid=22&id=23|
http://www.eyeshenzhen.com/content/2023-02/01/content_30056181.htm
https://wiki.mbalib.com/wiki/%E4%BD%8E%E7%A9%BA%E7%BB%8F%E6%B5%8E
https://global.chinadaily.com.cn/a/202302/23/WS63f767b9a31057c47ebb086a.html
http://www.eyeshenzhen.com/content/2023-02/28/content_30095512.htm
https://english.news.cn/20230224/0220c879e32245f1b0d64021ad722a0b/c.html
https://baijiahao.baidu.com/s?id=1759031589386746250&wfr=spider&for=pc
https://www.gizmochina.com/2023/01/17/meituans-drone-delivery-2022/
https://www.verdictfoodservice.com/comment/meituans-drone-delivery-china/
https://www.insiderintelligence.com/insights/drone-delivery-services/
https://www.depa.or.th/th/article-view/tech-series-drone-smart-farming
https://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG230109165401381
https://www.mckinsey.com/industries/aerospace-and-defense/our-insights/future-air-mobility-blog/drones-take-to-the-sky-potentially-disrupting-last-mile-delivery

[1] บินสูงห่างจากระดับพื้นไม่เกิน 1,000 เมตร โดยตัวเลขอาจเปลี่ยนแปลงได้ตามสภาพพื้นที่หรือความเหมาะสม