มารู้จัก “ฮวาเจียวต้าหงพ่าว” พืชเศรษฐกิจทำเงินจากเมืองหานเฉิง มณฑลส่านซี
13 Mar 2019หากเอ่ยถึง “ต้าหงพ่าว” (大红袍) ท่านผู้อ่านหลายๆ คน อาจนึกถึงชาชั้นเลิศจากมณฑลฝูเจี้ยน แต่หากเอ่ยชื่อดังกล่าวที่มณฑลส่านซีแล้วละก็ นั่นหมายถึงเครื่องเทศขึ้นชื่อชนิดหนึ่งของมณฑลส่านซี วันนี้ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ นครซีอานจะพาทุกท่านไปทำความรู้จักกับสินค้า OTOP ทำเงินของเมืองเล็กๆ ทางทิศตะวันออกของมณฑลส่านซีกัน
รู้จัก “เมืองหานเฉิง” ฐานการผลิตและแปรรูป “พริกฮวาเจียวต้าหงพ่าว”
เมืองหานเฉิง เป็นอำเภอหนึ่งของเมืองเว่ยหนาน (เขตการปกครองระดับจังหวัด (prefecture-level city) ของมณฑลส่านซี) เป็นเมืองที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลท้องถิ่นมาอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากเป็นเมืองใหญ่ทางทิศตะวันออกของมณฑลส่านซีมีอาณาเขตติดกับเมืองยวิ่นเฉิง มณฑลชานซี ตลอดหลายปีที่ผ่านมาเมืองหานเฉิงพยายามยกระดับโครงสร้างประชากรและระบบสาธารณูปโภคพื้นฐาน เพื่อดึงดูดแรงงานกลับถิ่นฐานและรองรับการเติบโตของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่ขยายตัวขึ้นทุกปี เนื่องจากเมืองหานเฉิงเป็นที่ตั้งของแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ อาทิ สุสานซือหม่าเชียน ตั่งเจียชุน หรือเมืองโบราณ เป็นต้น ซึ่งนอกจากจะมีทรัพยากรการท่องเที่ยวที่โดดเด่นแล้ว เมืองหานเฉิงยังได้รับอานิสงส์จากแม่น้ำเหลือง ทำให้มีสภาพภูมิศาสตร์เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของฮวาเจียวต้าหงพ่าวอีกด้วย
มารู้จักแหล่งปลูกฮวาเจียว “ต้าหงพ่าว” เมืองหานเฉิง
ฮวาเจียว เป็นพืชตระกูลเดียวกับส้ม ใช้เรียกเครื่องเทศชนิดหนึ่งของจีนที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายนับพันปี และเป็นส่วนประกอบสำคัญของอาหารจีนหลายชนิด มีการเพาะปลูกกระจายอยู่ทั่วไปในจีน แหล่งปลูกฮวาเจียวที่สำคัญของจีนพบมากในแถบภาคตะวันออก (มณฑลเจียงซู และเจ้อเจียง) ภาคตะวันตกเฉียงใต้ โดยเฉพาะมณฑลเสฉวน ไหหลำ และชิงไห่
ฮวาเจียวต้าหงพ่าว (Piperis Dahongpao) หรือชื่ออื่น ๆ เช่น香椒 (พริกหอม) 大花椒 (พริกฮวาเจียวใหญ่) 山椒 (พริกภูเขา) เป็นต้น ก็เป็นฮวาเจียวชนิดหนึ่งนิยมปลูกมากที่เมืองหานเฉิง มณฑลส่านซีและบางส่วนที่เมืองยวิ่นเฉิง มณฑลชานซี ลักษณะเด่นที่ทำให้ฮวาเจียวต้าหงพ่าวของเมืองหานเฉิงได้รับความนิยมเป็นเพราะมีเนื้อหนา เมล็ดเยอะ กลิ่นหอมฉุน แต่มีรสชาลิ้นที่พอเหมาะและออกฤทธิ์ได้นาน
เมืองหานเฉิง มีการเพาะปลูกฮวาเจียวต้าหงพ่าวมากว่าพันปี ด้วยสภาพอากาศที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต รัฐบาลเมืองหานเฉิงได้เริ่มสนับสนุนอุตสาหกรรมแปรรูปฮวาเจียวต้าหงพ่าวอย่างเป็นรูปธรรมเมื่อปี 2543 ผ่านการก่อตั้ง สนง. สมุนไพรฮวาเจียว (花椒局) เพื่อกำกับดูแลอุตสาหกรรมผลิตและแปรรูปฮวาเจียวต้าหงพ่าวของเมืองหานเฉิงโดยเฉพาะ ส่งผลให้ฮวาเจียวต้าหงพ่าวได้รับการผลักดันเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของเมืองหานเฉิงมาอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2561 เมืองหานเฉิงมีผลผลิตฮวาเจียวต้าหงพ่าวราว 3.5 ล้านตัน สร้างรายได้มากถึง 26,000 ล้านหยวน
นอกจากการผลักดันของรัฐบาลท้องถิ่นแล้ว เมื่อวันที่ 31 ส.ค. 2547 กรมควบคุมคุณภาพ ตรวจสอบ และกักกันโรคแห่งชาติ (AQSIQ) ได้ประกาศรับรองให้ “ฮวาเจียวต้าหงพ่าวเมืองหานเฉิง” เป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความคุ้มครองแหล่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indication : GI) และได้รับอนุมัติจากกระทรวงเกษตรจีน ให้จัดตั้ง “นิคมอุตสาหกรรมฮวาเจียวแห่งชาติเมืองหานเฉิง” (韩城市国家花椒产业园) เมื่อปี 2557 ด้วยงบประมาณ 5,000 ล้านหยวน ครอบคลุมพื้นที่ 1,220 หมู่ (ราว 500 ไร่) ปัจจุบัน นิคมฯ แห่งนี้เปรียบเสมือนศูนย์กลางรับซื้อวัตถุดิบ กำหนดราคากลางฮวาเจียวต้าหงพ่าวเมืองหานเฉิง เป็นที่ตั้งวิสาหกิจแปรรูปฮวาเจียวต้าหงพ่าว และเป็นศูนย์ตรวจสอบคุณภาพผลิตภัณฑ์ โดยมีความร่วมมือกับ สนง. วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมณฑลส่านซีตั้งแต่เริ่มก่อตั้งนิคมฯ ปัจจุบัน นิคมฯ แห่งนี้ยังคงเป็นฐานการปลูกและผลิตฮวาเจียวต้าหงพ่าวระดับชาติเพียงแห่งเดียวในจีน
ปัจจุบัน รัฐบาลเมืองหานเฉิงได้ร่วมมือกับ บ. BGI ซึ่งเป็นสถาบันวิจัยและพัฒนาจีโนม (ข้อมูลทางพันธุกรรมทั้งหมดของสิ่งมีชีวิตหนึ่ง โดยอาจอยู่ในรูปของ DNA หรือ RNA) รายใหญ่ที่สุดในโลก มีสำนักงานใหญ่ที่เมืองเซินเจิ้น มณฑลกวางตุ้ง ในการพัฒนาสายพันธุ์ฮวาเจียวต้าหงพ่าวกว่า 88 สายพันธุ์ เพื่อเพิ่มน้ำหนักเนื้อฮวาเจียวต้าหงพ่าว (ขายได้ปริมาณเยอะขึ้น) เมล็ดเยอะขึ้น (เพิ่มความหอม) รวมไปถึงเพิ่มความต้านทานของสายพันธุ์ โดยได้เริ่มนำต้นกล้าฮวาเจียวต้าหงพ่าวที่ได้รับการพัฒนาแล้วจำนวน 271 ต้น ไปทดลองปลูกที่เมืองหานเฉิง รวมไปถึงใน อ. เฟิ่ง เมืองเป่าจี มณฑลส่านซี เมืองอู่ตู่ มณฑลกานซู และเมืองฮั่นหยวน มณฑลเสฉวน
เร่งผลักดัน “ฮวาเจียวต้าหงพ่าว” สู่สากล
ผลจากการสนับสนุนอุตสาหกรรมเพาะปลูกและแปรรูปฮวาเจียวต้าหงพ่าวอย่างต่อเนื่องกว่า 20 ปี ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา รัฐบาลเมืองหานเฉิงวางเป้าหมายจะยกระดับการรับรู้และเข้าถึง “ฮวาเจียวต้าหงพ่าว” ในวงกว้างผ่านการจัดงานมหกรรม “One Belt One Road” Chinese Pepper Forum and China (Hancheng) International Pepper Festival” (一带一路”双椒论坛暨中国·韩城国际花椒节) ที่จัดขึ้นเมื่อปี 2559 เป็นปีแรก โดยในงานมหรรมฯ ครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ 10-13 ต.ค. 2561 งานมหกรรมสามารถดึงดูดวิสาหกิจและการลงนามในสัญญาความร่วมมือ 15 โครงการ มูลค่า 500 ล้านหยวน และสามารถจัดหาคู่ค้าที่สามารถรับซื้อผลผลิตของชาวบ้านได้มากถึง 4 ล้านกิโลกรัม ซึ่งหมายถึงสามารถจำหน่ายผลผลิตต่อปีได้หมด ไม่มีค้างเก็บ นอกจากนี้ ยังสามารถจำหน่ายผลผลิตในงานได้มากถึง 5,000 ตัน และเป็นเวทีร่วมมือกับมณฑลพันธมิตรที่เป็นผู้ผลิตพริกฮวาเจียว ได้แก่ มณฑลชานซี กานซู เหอหนาน และเหอเป่ย ก่อตั้งสมาพันธุ์อุตสาหกรรมฮวาเจียวเส้นทางสายไหม (丝绸之路花椒产业联盟)
ของดีท้องถิ่น + ไอเดียสร้างสรรค์ = ผลิตภัณฑ์สร้างความแปลกใหม่
เป็นที่ทราบกันดีว่ารสเผ็ดของพริกชนิดนี้สามารถช่วยขับลมในลำไส้ แก้หวัด แก้วิงเวียนศีรษะ และสามารถนำมาชงดื่มเป็นยาลดไข้และแก้หวัดได้ เมล็ดฮวาเจียวยังนิยมนำมาใช้เป็นส่วนประกอบของยาบำรุงหัวใจ และบำรุงเลือดในตำรับยาสมุนไพรของจีน ปัจจุบัน ฮวาเจียวต้าหงพ่าวเมืองหานเฉิงนอกจากจะถูกผลิตออกมาในรูปแบบอบแห้งและป่นเป็นผงจำหน่ายทั่วประเทศแล้ว ยังมีการต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ จำหน่ายที่จุดบริการการท่องเที่ยวในพื้นที่ และบนแพลตฟอร์มออนไลน์ JD.com และ Taobao
รู้จัก แบรนด์ “หาน มามา” (韩麻麻) สัญลักษณ์ Creative Economy แห่งเมืองหานเฉิง
ปัจจุบัน หาน มามา เป็นตัวอย่างของวิสาหกิจท้องถิ่นที่นำฮวาเจียวต้าหงพ่าวมาพัฒนาและต่อยอดเป็นสินค้าต่างๆ อาทิ โยเกิร์ตฮวาเจียวต้าหงพ่าว ลูกอม ชาขิงผสมฮวาเจียว
หาน มามา ก่อตั้งขึ้นโดย 韩麻麻花椒科技有限公司 (Han Mama Chinese Pepper Technology Co., Ltd.) ในอดีตเป็นวิสาหกิจผู้ผลิตและแปรรูปฮวาเจียวต้าหงพ่าวแบบอบแห้งและป่นเป็นผง ต่อมาได้ทำการ Rebranding และเปิดตัวสินค้าที่หลากหลายมากขึ้น ปัจจุบัน สินค้าที่นำฮวาเจียวต้าหงพ่าวมาเป็นส่วนผสมหลักในผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยว และยังเคยได้ชื่อว่าเป็นสินค้าออนไลน์ยอดฮิต “网红食品” โดยเฉพาะโยเกิร์ต ฮวาเจียวต้าหงพ่าวที่ได้รับรางวัลรองชนะเลิศผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยว ประจำปี 2561 (2018 Chinese Special Tourism Products) เนื้ออบแห้ง เยลลี่ ลูกอม ข้าวตัง ไอศครีม และชาพร้อมดื่ม
ผลิตภัณฑ์ที่ต่อยอดวัตถุดิบพื้นบ้านนี้ สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้อุตสาหกรรมเกษตรท้องถิ่นมากกว่าปีละหมื่นล้านหยวน นอกจากสินค้าบริโภคแล้ว หาน มามา ยังเริ่มนำฮวาเจียวต้าหงพ่าวมาเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ดูแลผิว เช่น โลชั่นบำรุงผิว ยาสีฟัน สบู่ ครีมอาบน้ำ และน้ำมันนวดตัว อีกด้วย
เมืองหานเฉิงถือเป็นตัวอย่างที่ดีในการนำสินค้าเกษตรท้องถิ่นมาต่อยอดเป็นสินค้าที่มีความแปลกใหม่ ผสมผสานไอเดียและพัฒนาบรรจุภัณฑ์ให้สวยงาม น่าใช้ ในยุคที่โลกมีการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว การรับข้อมูลข่าวสารของผู้บริโภคทางอินเทอร์เน็ต และอำนาจในการเลือกซื้อสินค้าที่มากขึ้น ทำให้ผู้ประกอบการไทยจำนวนไม่น้อยปรับตัวไม่ทันต่อสภาวการณ์และต้องปิดกิจการลง ดังนั้น สินค้าปฐมภูมิหรือสินค้าที่มีรูปแบบซ้ำๆ เดิมๆ อาจไม่ใช่เส้นทางรวยที่สร้างรายได้ให้กับผู้ประกอบการมากเหมือนในสมัยก่อนอีกต่อไปแล้ว ปัจจุบัน เพื่อให้สินค้าและบริการสามารถแข่งขันในตลาดได้อย่างยั่งยืนและมีมูลค่าเพิ่ม สินค้าจำเป็นต้องอาศัยการต่อยอดความคิดสร้างสรรค์ การคิดออกนอกกรอบ รวมถึงการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ให้สวยงามน่าหยิบใช้ และการขยายตลาดผ่านช่องทางออนไลน์ควบคู่ไปกับออฟไลน์ ซึ่งนอกจากจะดึงดูดความสนใจของผู้บริโภคแล้วยังช่วยส่งเสริมศักยภาพของชุมชนท้องถิ่นได้อีกด้วย
ข้อมูลอ้างอิง
- http://sannong.cnwest.com/snyw/a/2017/09/19/15389715.html
- http://www.sxhctv.com/a/hanchengxinwen/shizheng/20180704/83742.html
- http://www.sxhctv.com/a/hanchengxinwen/shizheng/20180813/84297.html
- http://www.sohu.com/a/253001209_99965154
- http://www.sohu.com/a/246246674_99965154