จับตาอุตสาหกรรมยาแพทย์แผนจีน “จางซู่ปาง” ของมณฑลเจียงซี และ “เพี่ยนไจ่หวง” ของมณฑลฝูเจี้ยน
29 Jun 2020โดยศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีนประจำสถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองเซี่ยเหมิน
- ภาพรวมอุตสาหกรรมยาแพทย์แผนจีนของจีน
- ในปี 2562 อุตสาหกรรมการแพทย์ของประเทศจีนมีมูลค่ารายได้จากยอดจำหน่ายเท่ากับ 2.39 ล้านล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 7.4 เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า โดยมีรายได้สุทธิเท่ากับ 3.12 แสนล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 5.9 ขณะที่การผลิตยาแพทย์แผนจีนทั่วประเทศมีปริมาณเท่ากับ 2.46 ล้านตัน ลดลงร้อยละ 8 ในด้านการส่งออก ผลิตภัณฑ์ยาแพทย์แผนจีนที่จีนส่งออกไปต่างประเทศมีมูลค่า 4.01 พันล้านเหรียญสหรัฐ โดยประมาณ 1 ใน 4 ของมูลค่าดังกล่าว หรือประมาณ 1.13 พันล้านเหรียญสหรัฐ เป็นการส่งออกผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มยาแพทย์แผนจีน เพิ่มขึ้นร้อยละ 10.3 ในส่วนการนำเข้า จีนนำเข้าผลิตภัณฑ์และวัตถุดิบเพื่อผลิตยาแพทย์แผนจีนมูลค่าเท่ากับ 2.15 พันล้านเหรียญสหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 15.9 และ ในจำนวนนี้ เป็นผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มยาแพทย์แผนจีน 304 ล้านเหรียญสหรัฐ โดยญี่ปุ่นเป็นตลาดนำเข้า ที่ใหญ่ที่สุด โดยมีสัดส่วนกว่าร้อยละ 80 ของผลิตภัณฑ์นำเข้าทั้งหมด
- เขตการพัฒนาอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนแห่งชาติส่วนใหญ่กระจายอยู่บริเวณตอนกลางของประเทศ เช่น มณฑลหูเป่ย (2 แห่ง) เหอหนาน (1 แห่ง) หูหนาน (1 แห่ง) อานฮุย (1 แห่ง) เจียงซี (1 แห่ง) และกานซู่ (1 แห่ง) โดยมณฑลเจียงซีมีพื้นที่เขตการพัฒนาอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนประมาณ 295 เฮกตาร์หรือกว่า 1,800 ไร่ สูงเป็นอันดับ 5 ของจีน รองจากมณฑลอานฮุย (1,682 เฮกตาร์) กานซู่ (1,681 เฮกตาร์) เหอหนาน (1,243 เฮกตาร์) และหูเป่ย (606 เฮกตาร์)
- การพัฒนาอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนของมณฑลเจียงซี
- มณฑลเจียงซีถือได้ว่าเป็นแหล่งกำเนิดวัฒนธรรมการแพทย์แผนจีนที่สำคัญแห่งหนึ่งของจีน โดยเป็นแหล่งทรัพยากรสมุนไพรกว่า 3,000 ชนิด และอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนเป็นอุตสาหกรรมโดดเด่นของมณฑลเจียงซีมาโดยตลอด โดยเฉพาะกระบวนการผลิตยาแพทย์แผนจีน “เจี้ยนชางปาง” และ “จางซู่ปาง” และการรมยาตามแบบแพทย์แผนจีนเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของมณฑลเจียงซี ล่าสุด เมื่อเดือน ก.พ. 2559 และ พ.ค. 2562 ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงได้เดินทางเยือนมณฑลเจียงซี และศึกษาดูงานอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนของมณฑลเจียงซี พร้อมมอบนโยบายแก่รัฐบาลมณฑลเจียงซีให้ความสำคัญในการส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีน ซึ่งต่อมา รัฐบาลมณฑลเจียงซีได้ออกนโยบาย “ข้อกำหนดเกี่ยวกับอุตสาหกรรมยาแพทย์แผนจีนของมณฑลเจียงซี” ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค. 2563 โดยรัฐบาลมณฑลเจียงซีสร้างความร่วมมือด้านการแพทย์แผนจีนกับกว่า 20 ประเทศ เช่น การก่อสร้างศูนย์การแพทย์แผนจีนที่ประเทศโปรตุเกส สวีเดน และตูนิเซีย และความร่วมมือกับอุซเบกิสถานในการก่อสร้างสถาบันวิจัยการแพทย์แผนจีน-อุซเบกิสถาน เป็นต้น
- ในปี 2561 อุตสาหกรรมการแพทย์ของมณฑลเจียงซีมีมูลค่ารายได้เท่ากับ 12 แสนล้านหยวน โดยประมาณ 1 ใน 3 ของมูลค่าดังกล่าว เป็นรายได้จากอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนของมณฑลเจียงซีซึ่งมีมูลค่าเท่ากับ 4.14 หมื่นล้านหยวน ขณะที่เมื่อปี 2560 อุตสาหกรรมการแพทย์ของมณฑลเจียงซีมีมูลค่าเท่ากับ 1.37 แสนล้านหยวน สูงเป็นอันดับ 4 ของประเทศ โดยอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนของมณฑลเจียงซีมีมูลค่าเท่ากับ 5.53 หมื่นล้านหยวน สูงเป็นอันดับ 3 ของประเทศ
- ในปี 2562 มณฑลเจียงซีผลิตเครื่องจักรที่ใช้ในการผลิตยาแพทย์แผนจีนเพื่อตอบสนองความต้องการทางการตลาดของวิสาหกิจการแพทย์ 265 แห่งใน 20 มณฑลทั่วประเทศ และยังส่งออกเครื่องจักรดังกล่าวไปยังยุโรปและสหรัฐฯ โดยมีมูลค่าการจำหน่ายรวมทั้งสิ้นกว่า 386 ล้านหยวน ขณะเดียวกัน มณฑลเจียงซียังจัดตั้ง “เขตทดลองการศึกษาการแพทย์แผนจีนนานาชาติระดับประเทศ (หนานชาง)” แห่งแรกของประเทศ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่ออบรมบุคลากรต่างชาติในสาขาการแพทย์แผนจีน และส่งเสริมความร่วมมือด้านการแพทย์แผนจีนระหว่างประเทศ ปัจจุบันมณฑลเจียงซีเป็นที่ตั้งของสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์ทางการแพทย์แผนจีนแห่งชาติสาขานครหนานชาง ศูนย์การทดสอบเทคโนโลยีการผลิตยาแพทย์แผนจีนแห่งชาติ และห้องปฏิบัติการการวิจัยผลิตเครื่องจักรผลิตยาแพทย์แผนจีนรุ่นนวัตกรรม
- อำเภอจางซู่ เมืองอี่ชุน มณฑลเจียงซี เป็นอำเภอที่มีชื่อเสียงทั้งในและต่างประเทศในด้านการคิดค้นวิธีและกระบวนการผลิตยาแพทย์แผนจีน “จางซู่ปาง” โดยได้รับการขนานนามว่าเป็น “เมืองแห่งยาแพทย์แผนจีน” กระบวนการผลิตยาดังกล่าวมีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 1,800 ปี และได้รับการพัฒนามาโดยลำดับตั้งแต่สมัยราชวงศ์ถัง จนถึงปัจจุบัน อำเภอจางซู่มีมูลค่าเศรษฐกิจในอุตสาหกรรมการแพทย์แผนจีนเท่ากับ 8 หมื่นล้านหยวน มีการปลูกสมุนไพรที่เป็นยาครอบคุลมพื้นที่กว่า 162,500 ไร่ ขณะที่รัฐบาลอำเภอจางซู่ตั้งเป้าหมายมูลค่าการผลิตในสาขาการแพทย์แผนจีนให้ทะลุ 4 แสนล้านหยวนภายในปี 2573 โดยรัฐบาลมณฑลเจียงซีได้จัดตั้งศูนย์การทดสอบคุณภาพยาแพทย์แผนจีนที่อำเภอจางซู่ เมื่อเดือน ต.ค. 2562 ด้วยเงินทุน 108 ล้านหยวน และตั้งแต่ปี 2554 รัฐบาลอำเภอจางซู่ยังส่งเสริมการสืบทอดวิธีและกระบวนการผลิตยาแพทย์แผนจีน “จางซู่ปาง” โดยจัดตั้งเงินทุนอุดหนุนพิเศษให้แก่บุคลากรผู้เชี่ยวชาญในสาขาดังกล่าวรายละ 1,200-1,800 หยวนต่อเดือน ปัจจุบัน อำเภอจางซู่มีผู้เชี่ยวชาญด้านวิธีและกระบวนการผลิตยาแพทย์แผนจีน “จางซู่ปาง” รวม 111 คน
วิธีและกระบวนการผลิตยาแพทย์แผนจีน “จางซู่ปาง”
(การหั่นสมุนไพร “ไป่เสา” ซึ่งรากและเหง้ามีรสขมเปรี้ยว อมหวาน มีสรรพคุณในการปรับความสมดุลของเลือด)
- “เพี่ยนไจ่หวง” ตัวอย่างความสำเร็จอันโดดเด่นของยาแพทย์แผนจีนจากมณฑลฝูเจี้ยน
- บริษัท Zhangzhou Pien Tze Huang Pharmaceutical Co., Ltd. (บริษัทเพี่ยนไจ่หวงเมืองจางโจว) ก่อตั้งขึ้นเมื่อเดือน ธ.ค. 2542 พัฒนามาจากโรงงานผลิตยาเมืองจางโจวที่ก่อตั้งเมื่อปี 2499 บริษัทเพี่ยนไจ่หวงประกอบธุรกิจด้านการผลิตยาแพทย์แผนจีนโดยใช้เทคโนโลยีขั้นสูง ยาเพี่ยนไจ่หวงถูกจัดเป็น 1 ใน 3 ผลิตภัณฑ์ทรงคุณค่าของมณฑลฝูเจี้ยน นอกเหนือจากชาอู่หลงแห่งเมืองเฉวียนโจว และหินโซ่วซันแห่งนครฝูโจว ผลิตภัณฑ์ของบริษัท ได้แก่ ยาบำรุงร่างกาย อาหารบำรุงร่างกาย เครื่องสำอาง เทคโนโลยีและอุปกรณ์ทางการแพทย์ รวมไปถึงของใช้ในชีวิตประจำวัน เป็นต้น ยาเพี่ยนไจ่หวง (片仔癀) เป็นภาษาท้องถิ่นของมณฑลฝูเจี้ยน มีความหมายว่า “ยาเม็ดเดียวแก้อาการอักเสบจากความร้อนทันที” ขณะที่ยาเพี่ยนไจ่หวงเป็นยาจีนแผนโบราณที่มีสรรพคุณในการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันร่างกายให้แข็งแรง รักษาโรคตับ รักษาอาการปวดเนื่องจากการอักเสบ หรือจากแผลหลังการผ่าตัด รวมทั้งใช้รักษาและบรรเทาอาการจากโรคมะเร็งชนิดต่าง ๆ รวมทั้งช่วยขจัดสารสารพิษต่าง ๆ ภายในร่างกาย เป็นต้น
ร้านขายยาเพี่ยนไจ่หวง ผลิตภัณฑ์เพี่ยนไจ่หวงเม็ดละ 590 หยวน (กล่องละ 3 เม็ด)
- ในปี 2560 ยาเพี่ยนไจ่หวง 3 กล่อง (30 เม็ด) ถูกประมูลด้วยราคาสูงถึง 161,000 หยวน เฉลี่ยเม็ดละประมาณ 5,367 หยวน หรือกว่า 25,000 บาท ยาเพี่ยนไจ่หวงมีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 500 ปีโดยเดิมเป็นยาที่ใช้เฉพาะภายในราชสำนักในสมัยราชวงศ์หมิง ต่อมาในปี 2535 “วิธีกระบวนการผลิตยา เพี่ยนไจ่หวง” ถูกจัดอยู่ใน “รายชื่อสูตรปรุงยาลับระดับสูงสุดแห่งชาติอย่างถาวร” และถูกจัดเป็นยาแพทย์แผนจีนที่ได้รับการอนุรักษ์แห่งชาติสูงสุดระดับ 1 ส่วนประกอบของสูตรปรุงยาเพี่ยนไจ่หวงที่มีการเปิดเผยแก่สาธารณชนอย่างเป็นทางการในปัจจุบัน ได้แก่ เสี่ยเฮียง (麝香 สิ่งคัดหลั่งที่เกิดจากชะมดตัวผู้) หนิวหวง (牛黄ก้อนนิ่วสีเหลืองที่เกิดในถุงน้ำดีของวัว) โสมซานชี และดีงู เป็นต้น ซึ่งล้วนเป็นวัตถุดิบหายากและมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรค ขจัดสารพิษภายในร่างกาย บรรเทาอาการอักเสบ และลดความร้อนในร่างกาย เป็นต้น ทั้งนี้ เมื่อเดือน มี.ค. 2546 กรมการป่าไม้แห่งชาติได้ออกกฎหมายกำหนดให้ชะมดป่าเป็นสัตว์ป่าอนุรักษ์แห่งชาติสูงสุดระดับ 1 และห้ามล่าชะมดป่าและซื้อขาย “เสี่ยเฮียง”
- ปัจจุบัน มียาแพทย์แผนจีนทั้งหมด 8 ชนิดที่ได้รับการอนุมัติจากรัฐบาลจีนให้สามารถใช้ “เสี่ยเฮียง” สำหรับการผลิตยา โดยจะต้องใช้วัตถุดิบดังกล่าวจากชะมดที่สืบพันธุ์และเลี้ยงโดยมนุษย์เท่านั้น และผู้ประกอบการที่ต้องการจัดซื้อ “เสี่ยเฮียง” ต้องยื่นขออนุมัติจากกรมการป่าไม้แห่งชาติ และต้องจัดซื้อในปริมาณที่ได้รับอนุมัติ ด้วยข้อจำกัดในการใช้วัตถุดิบหายากในสูตรปรุงยาเพี่ยนไจ่หวง ทำให้ปริมาณการผลิตยาถูกจำกัดไปด้วย ทั้งนี้ ในปี 2554 กระบวนการผลิตยาเพี่ยนไจ่หวงถูกจัดอยู่ในรายชื่อ “มรดกทางวัฒนธรรมแห่งชาติที่จับต้องไม่ได้” ต่อมาในปี 2557 คณะกรรมการสาธารณสุขแห่งชาติกำหนดให้ ยาเพี่ยนไจ่หวงเป็นยาประกอบการรักษาโรคไข้เลือดออก และโรคอีโบลา เนื่องจากมีสรรพคุณในการฆ่าเชื้อโรค และช่วยบรรเทาอาการตับอักเสบจากไวรัสโดยมีอัตราการรักษาหายสูงถึงร้อยละ 67
เสี่ยเฮียง หนิวหวงหรือสมุนไพรโคโรค โสมซานชี
- จนถึงปัจจุบัน บริษัทเพี่ยนไจ่หวงเมืองจางโจวมียอดมูลค่าการผลิตสะสมเท่ากับ 8 หมื่นล้านหยวน ในปี 2562 บริษัทเพี่ยนไจ่หวงเมืองจางโจวสร้างมูลค่ารายได้จากการจำหน่ายผลิตภัณฑ์เท่ากับ 5.72 พันล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 21 และมีรายได้สุทธิเท่ากับ 1.39 พันล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 22.9 มูลค่าการเสียภาษีเท่ากับ 637 ล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 25.9 ขณะที่ในช่วงไตรมาสแรกของปี 2563 บริษัทเพี่ยนไจ่หวงเมืองจางโจวมีมูลค่ารายได้จากการจำหน่ายเท่ากับ 1.71 พันล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 15.5 และมีรายได้สุทธิเท่ากับ 478 ล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 16.2 และมีมูลค่าการส่งออกผลิตภัณฑ์เท่ากับ 162 ล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 49.8 โดยในปีนี้ บริษัทเพี่ยนไจ่หวงเมืองจางโจวมีมูลค่าตราสินค้าเท่ากับ 5.67 หมื่นล้านหยวน ติดอันดับที่ 55 ของ “มูลค่าตราสินค้าที่มีมูลค่าสูงสุด 100 อันดับแรกของประเทศจีนประจำปี ค.ศ. 2020” โดย China Brand Value Research Institute และ China Industry Statistical Information Association
- ปัจจุบัน ยาเพี่ยนไจ่หวงมีการส่งออกไปยังกว่า 30 ประเทศทั่วโลก โดยมีตลาดสำคัญ อาทิ ไทย มาเลเซีย แคนาดา สิงคโปร์ อินโดนีเซีย เวียดนาม ฟิลิปปินส์ เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย สหรัฐฯ บราซิล และอาร์เจนตินา เป็นต้น ยาเพี่ยนไจ่หวงเป็นผลิตภัณฑ์ยาแพทย์แผนจีนที่มีการส่งออกเป็นปริมาณมากติดอันดับต้น ๆ ของจีนติดต่อกันมาหลายปี โดยประมาณร้อยละ 10 ของผลิตภัณฑ์ยาเพี่ยนไจ่หวงที่ผลิตได้ทั้งหมดถูกจำหน่ายไปยังตลาดต่างประเทศ ในช่วง 3 ไตรมาสแรกของปี 2562 บริษัทเพี่ยนไจ่หวง เมืองจางโจวมีมูลค่าส่งออกผลิตภัณฑ์เท่ากับ 279 ล้านหยวน และมีรายได้จากการส่งออกสุทธิเท่ากับ 161 ล้านหยวน โดยร้อยละ 96 ของผลิตภัณฑ์ที่ส่งออกถูกกระจายไปยังภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะไทย สิงคโปร์ มาเลเซีย อินโดนีเซีย รวมถึงญี่ปุ่น และสหรัฐฯ ทั้งนี้ ในส่วนของไทยบริษัท เวชพงศ์โอสถ จำกัด เป็นตัวแทนผู้นำเข้ายาเพี่ยนไจ่หวงรายใหญ่ของไทย
- ปัจจุบัน บริษัทเพี่ยนไจ่หวงเมืองจางโจวมีสถาบันวิจัย 1 แห่ง บริษัทย่อย 35 แห่ง บริษัทร่วมหุ้น 7 แห่ง และมีผลิตภัณฑ์ทั้งหมดกว่า 470 ชนิด โดยมีบริษัทย่อยทั้งหมด 9 แห่งในมณฑลฝูเจี้ยน ได้แก่ (1) บริษัท อีคอมเมิร์ซ เพี่ยนไจ่หวง มณฑลฝูเจี้ยน (2) บริษัท Fujian Pien Tze Huang Health Food Co., Ltd. (3) บริษัท Fujian Pien Tze Huang Diagnostics Co., Ltd. (4) บริษัท Pien Tze Huang Honest (5) บริษัทเทคโนโลยีและอุปกรณ์ทางการแพทย์ เพี่ยนไจ่หวง มณฑลฝูเจี้ยน (6) บริษัทเครื่องสำอางเพี่ยนไจ่หวง มณฑลฝูเจี้ยน (7) บ. ยาการแพทย์ เพี่ยนไจ่หวง เมืองจางโจว (8) บริษัทการดูแลสุขภาพช่องปาก เมืองจางโจว และ (9) บริษัทยาการแพทย์กวาย่าวถาง เมืองจางโจว
ผลิตภัณฑ์บำรุงร่างกาย (รังนก) ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง ของใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น ยาสีฟัน
********
แหล่งอ้างอิง
เว็บไซต์ บริษัท Zhangzhou Pien Tze Huang Pharmaceutical Co., Ltd. http://www.zzpzh.com/
สนข. Chinanews http://www.fj.chinanews.com/news/fj_zt/2020/2020-03-04/461702.html
สนข. Xinhuanet. https://www.sohu.com/a/16005612_115402
Shanghai Stock Exchange
http://www.sse.com.cn/assortment/stock/list/info/announcement/index.shtml?productId=600436
http://static.sse.com.cn//disclosure/listedinfo/announcement/c/2020-01-21/600436_20200121_3.pdf
นสพ. People.com.cn http://jx.people.com.cn/n2/2019/1022/c186330-33461228.html
นสพ. Chinanews.cn https://www.sohu.com/a/335493755_123753
สนข. การเกษตรจีน http://www.farmer.com.cn/2019/12/18/99846518.html
สถาบันวิจัยอุตสาหกรรม https://bg.qianzhan.com/trends/detail/506/200529-dcade4a3.html
นสพ. Chinadaily.com.cn
https://www.360kuai.com/pc/9188cec19cd4e7040?cota=3&kuai_so=1&sign=360_57c3bbd1&refer_scene=so_1
สำนักงานสถิติแห่งชาติ http://data.stats.gov.cn/easyquery.htm?cn=A01&zb=A02090T&sj=202005