เตือนภัย! หมอนวดไทยระวังถูกหลอกไปจีน
23 Dec 2013ปัจจุบัน อาชีพพนักงานบริการนวดทั้งแผนไทยและนวดสปากำลังเป็นที่ต้องการอย่างมากในจีน ชาวจีนวัยทำงานไปจนถึงวันสูงอายุนิยมผ่อนคลายไปกับการนวดโดยเฉพาะการนวดแผนไทยตลาดพนักงานบริการนวดในจีนจึงดูเหมือนจะน่าสนใจสำหรับคนไทยที่มีฝีมือด้านการนวดและสปา
แต่ความจริงแล้ว กฎหมายของจีนยังไม่เอื้อต่อการนำเข้าแรงงานบริการการนวดจากต่างชาติ ผู้ที่เดินทางไปทำงานบริการนวดที่จีนอย่างถูกต้องตามกฎหมายจึงมีไม่มากนัก และปรากฏกรณีคนไทยโดนนายหน้าหลอกไปทำงานและประสบปัญหาร้อยแปดพันเก้าตั้งแต่ได้วีซ่ามาผิดประเภท ถูกเบี้ยวค่าจ้าง เงื่อนไขการทำงานไม่ตรงตามสัญญา ยังไม่รวมถึงอุปสรรคในการสื่อสารภาษาจีนกับนายจ้างเพื่อเรียกร้องความเป็นธรรม
ต่อไปนี้เป็นกรณีตัวอย่างที่เกิดขึ้นจริงกับคนไทยที่ตอบตกลงไปทำงานบริการนวดผ่านนายหน้าคนไทยร่วมกับนายหน้าชาวฮ่องกง
รายที่หนึ่ง: นายจ้างเบี้ยวค่าจ้าง
นายทอง ใจดี (นามสมมติ) ได้รับการติดต่อให้เดินทางไปทำงานนวดสปาที่ปจีน โดยได้ทำสัญญาเป็นระยะเวลา 6 เดือน กับบริษัท Karom ซึ่งเป็นบริษัทนำเข้าผลิตภัณฑ์ครีมบำรุงผิว มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่นครกว่างโจว ในสัญญาระบุว่า ก่อนครบกำหนดสัญญา 1 เดือน ให้แจ้งกับทางบริษัทล่วงหน้า เพื่อที่บริษัทจะได้จัดซื้อตั๋วเครื่องบินกลับประเทศไทยให้ เมื่อไปถึงจีน บริษัทกลับแยกตนและเพื่อน ๆ ที่เดินทางมาทำงานกลุ่มเดียวกันให้ไปทำงานตามเมืองต่าง ๆ นายทองได้ประจำอยู่ที่มณฑลเหลียวหนิงทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจีน เมื่อถึงเวลาที่ต้องจ่ายเงินเดือน บริษัทมักบ่ายเบี่ยงการจ่ายค่าจ้างไม่ตรงตามเวลา และบางเดือนไม่จ่ายเงิน
กรณีที่สอง: ได้วีซ่าผิดประเภท เกือบต้องกลายเป็นคนผิดกฎหมาย
นางสาวน้ำใส (นามสมมติ)ตอบตกลงทำงานกับบริษัท Vinta ซึ่งเป็นบริษัทจำหน่ายครีมบำรุงผิวในนครกว่างโจว แต่กลับต้องไปทำงานนวดสปา ณ เมืองคุนซาน มณฑลเจียงซู ระยะเวลาตามสัญญาจ้างงาน 1 ปี ในสัญญาว่าจ้างระบุว่า หากทำงานครบ 6 เดือน และมีความต้องการที่จะกลับเมืองไทยให้แจ้งล่วงหน้า 1 เดือน ก่อนเริ่มทำงาน นางสาวน้ำใสได้รับการตรวจลงตราเป็นวีซ่าประเภท F จากมาเก๊า วีซ่าชนิด F หรือวีซ่ากิจธุระเป็นวีซ่าที่จีนออกให้แก่บุคคลที่มาเยี่ยมเยือน ทำการวิจัย สอนหนังสือ ทำธุรกิจ แลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมและเทคโนโลยี อบรมระยะสั้นและฝึกงานตามคำเชิญโดยไม่เกิน 6 เดือน
5 เดือนผ่านไป ในบางเดือนได้รับค่าจ้างไม่ตรงเวลา ประกอบกับวีซ่าที่กำลังจะหมดอายุลง นางสาวน้ำใสจึงได้แจ้งกับบริษัทเพื่อขอเดินทางกลับประเทศไทย 1 เดือน ล่วงหน้า แต่บริษัทกลับไม่ได้ให้คำตอบใด ๆ
กรณีที่สาม
นายภักดีและนางสาวเดือนเต็ม (นามสมมติ) ได้ทำสัญญากับบริษัทวินก้าผู้จำหน่ายผลิตภัณฑ์สปา ในสัญญาระบุไว้ว่า ทั้งสองจะต้องจ่ายค่าบัตรโดยสารเครื่องบินและค่าตรวจลงตราเป็นเงิน 25,000 บาท เอง แต่เมื่อทำงานครบ 6 เดือน จะได้รับเงินคืน จำนวน 12,000 บาท เมื่อถึงเวลา บริษัทฯ กลับบ่ายเบี่ยงเล่นแง่ไม่รับผิดชอบการจ่ายเงินใด ๆ ทั้งสิ้น โดยอ้างว่า ทั้งสองทำงานไม่ครบกำหนดสัญญา แม้ว่าบุคคลทั้งสองได้ลงนามในสัญญาววันที่ 7 มกราคม 2556 ซึ่งสัญญามีผลสิ้นสุดในวันที่ 7 กรกฎาคม 2556 แต่บริษัทฯ อ้างว่า สัญญาเริ่มมีผลบังคับใช้วันที่ 10 มกราคม 2556 ทั้งคู่ทำผิดสัญญา ทำให้ไม่สามารถจ่ายเงินจำนวนดังกล่าวให้ได้
ข้อควรระวังสำหรับหมอนวดไทยที่อยากไปนอก!
พนักงานบริการนวดที่เลือกไปทำงานที่จีนควรรู้ข้อมูลเบื้องต้น เพื่อมิให้ต้องตกเป็นเหยื่อการถูกเอารัดเอาเปรียบ ดังนี้
1.ปรึกษาความต้องการไปทำงานต่างประเทศของตนก่อนกับสำนักงานบริหารแรงงานไทยไปต่างประเทศ หรือที่เว็บไชต์ http://www.overseas.doe.go.th
2. กรณีตอบตกลงและทำสัญญาจ้างกับบริษัทจัดหางาน ตรวจสอบประวัติของบริษัทจัดหางานกับกรมแรงงาน เนื้อหาในสัญญาที่ทำกับบริษัทจัดหางานทั้งฉบับภาษาไทยและฉบับภาษาจีนหรือภาษาต่างประเทศอื่น ๆ ควรถูกต้องตรงกัน เพราะเมื่อเกิดปัญหาที่ปลายทางแล้ว มักจะยึดตามสัญญาฉบับภาษาท้องถิ่นของประเทศนั้น ๆ เป็นหลัก ก่อนลงนาม ควรทำความเข้าใจกับเงื่อนไขการจ้างให้ชัดเจน อย่าเชื่อการพูดแค่ปากเปล่า เพื่อประโยชน์ของตนเองในกรณีเกิดการฟ้องร้องเมื่อมีข้อขัดแย้งในสัญญา ต้องมีการทำสัญญาระหว่างบริษัทผู้ว่าจ้างชาวจีนกับพนักงานบริการนวดเองด้วย เพื่อจะได้ทราบเงื่อนไขการทำงานและรายละเอียดอื่น ๆ ที่ชัดเจน
3. กรณีตอบตกลงและทำสัญญากับบริษัทที่จีนโดยตรง ควรตรวจสอบว่า บริษัทสามารถดำเนินการยื่นขอใบอนุญาตทำงานสำหรับพนักงานได้อย่างถูกต้องตามกฎหมายจริง และควรยืนยันให้บริษัทจัดทำสัญญาทั้งฉบับภาษาจีนและฉบับอังกฤษ เพื่อจะได้ตรวจสอบเงื่อนไขการทำงาน สวัสดิการต่าง ๆ วี
4.หลังจากทั้งสองฝ่ายบรรลุสัญญาการจ้างงานแล้ว ท่านจะต้องไปขอวีซ่าทำงานจากจากสถานเอกอัครราชทูตหรือสถานกงสุลใหญ่จีนประจำประเทศไทย มีสัญญาจ้างงานเป็นเอกสารหลักฐานประกอบสำคัญ โดยสัญญาจ้างดังกล่าวจะต้องได้รับการรับรองจากสถานเอกอัครราชทูตหรือสถานกงสุลใหญ่ไทยในจีนก่อน วีซ่าที่ถูกต้องจริง ๆ สำหรับคนที่มาทำงานในจีนคือ วีซ่าชนิด Z ที่จีนออกให้แก่ชาวต่างชาติที่ไปทำงานในจีนรวมทั้งญาติที่ติดตามไป ระบุระยะเวลาตามสัญญาการจ้างงาน วีซ่าชนิด F ก็สามารถใช้ได้ แต่มีอายุเพียง 6 เดือน ดังที่กล่าวไปแล้ว
5. เมื่อเดินทางถึงจีนแล้ว นายจ้างที่ดีจะต้องแนะนำให้พนักงานบริการนวดเตรียมเอกสารการจ้างงาน พร้อมใบประกาศนียบัตรการฝึกอบรมด้านการนวด ประกาศนียบัตรวุฒิการศึกษา หนังสือรับรองว่าเป็นผู้ที่ไม่มีประวัติทางอาชญากรรมจากสำนักงานตำรวจหางชาติ และเอกสารอื่น ๆ เพื่อใช้ในการยื่นขอใบอนุญาตในการทำงาน (work permit) ภายใน 30 วัน ที่เดินทางเข้าไปในจีน
จัดทำโดย: น.ส. จุฑามาศ สิงห์บำรุง ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ นครกว่างโจว
เรียบเรียง: น.ส.รัชดา สุเทพากุล กงสุล
