นครหนานชาง มณฑลเจียงซี – “ผนังม่านแสง LED ที่ใหญ่ที่สุดในโลก”

4 Aug 2020

โดยศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีนประจำสถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองเซี่ยเหมิน

ภาพรวมการพัฒนาอุตสาหกรรม LED ของทั่วประเทศจีน

จีนเป็นประเทศที่มีการผลิตและการใช้ผลิตภัณฑ์ LED ที่สูงที่สุดในโลก ในปี 2562 จีนมีปริมาณการผลิตผลิตภัณฑ์ LED ภายในประเทศเท่ากับ 1.76 หมื่นล้านชิ้น เพิ่มขึ้นร้อยละ 30 จากปีก่อนหน้า และมีปริมาณการจำหน่ายภายในประเทศเท่ากับ 8.1 พันล้านชิ้น เพิ่มขึ้นร้อยละ 26.5 จากปีก่อนหน้า โดยหลอดไฟ LED คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 46.5 ของผลิตภัณฑ์ LED ทั้งหมด มีมูลค่าการผลิตเท่ากับ 2.8 แสนล้านหยวน หน้าจอ LED คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 15 ป้ายไฟและอุปกรณ์ตกแต่ง LED คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 14 LED Backlight คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 10 หลอดไฟ LED สำหรับรถยนต์ คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 1.4 และผลิตภัณฑ์ LED อื่น ๆ คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 11.3

ปริมาณการผลิตและการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ LED ภายในประเทศจีน ระหว่างปี 2559-2562

ในช่วงปี 2560-2562 จีนมีปริมาณและมูลค่าการนำเข้าผลิตภัณฑ์ LED ลดลงอย่างต่อเนื่องทุกปีเนื่องจากสามารถพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต LED ภายในประเทศได้อย่างรวดเร็ว และกลายเป็นประเทศที่ผลิตและส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยตลาดส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ของจีนที่มีมูลค่าสูงสุด 5 อันดับแรกในช่วง 10 เดือนแรกของปี 2562 ได้แก่ สหรัฐฯ เยอรมนี อังกฤษ ฝรั่งเศส และเวียดนาม
อย่างไรก็ตาม ในช่วงปี 2561- ครึ่งแรกของปี 2563 จีนมีตัวเลขการส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ลดลงทุกปีจากเงื่อนไขทางการค้าระหว่างประเทศและสถานการณ์โรคระบาดของโรค COVID-19 กล่าวคือ ในปี 2561 จีนมีการส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ทั้งหมด 1.33 หมื่นล้านชิ้น ลดลงร้อยละ 21 เมื่อเทียบกับปี 2560 คิดเป็นมูลค่าการส่งออก 2.1 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ต่อมาในปี 2562 สงครามการค้าระหว่างจีน-สหรัฐฯ ส่งผลกระทบให้จีนส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ลดลงรวม 1.28 หมื่นล้านชิ้น คิดเป็นร้อยละ 4 แต่ยังมีมูลค่าใกล้เคียงกับปีก่อนหน้า และเนื่องจากผลกระทบจากการแพร่ระบาดของโรค COVID-19 ทำให้ปริมาณการส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ทั่วประเทศลดลงอย่างต่อเนื่องตั้งแต่เดือน ก.พ. 2563 โดยในช่วงไตรมาสแรกของปี 2563 จีนมีการส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ทั้งหมด 1.1 พันล้านชิ้น ลดลงร้อยละ 20 โดยคิดเป็นมูลค่าการส่งออกเท่ากับ 878 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ลดลงถึงร้อยละ 30 เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า
ปัจจุบัน จีนส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ที่ผลิตได้ภายในประเทศกว่าครึ่งหนึ่งไปยังต่างประเทศ คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 20 ของตลาดผลิตภัณฑ์ LED ทั่วโลก โดยเวียดนาม สิงคโปร์ มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และไทย เป็นตลาดหลักในภูมิภาคอาเซียน และรัสเซียเป็นประตูสำคัญสำหรับบริษัทจีนที่จะเจาะเข้าสู่ตลาดในภูมิภาคเอเชียกลางและยุโรปตะวันออก ในปี 2561 จีนมีวิสาหกิจที่ประกอบธุรกิจด้านผลิตภัณฑ์ LED ทั้งหมดกว่า 15,000 แห่ง และในปี 2562 มีปริมาณเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 53 รวมเป็น 23,000 แห่ง โดยวิสาหกิจหลายรายที่มีฐานการผลิตอยู่ในมณฑลฝูเจี้ยนติดอันดับวิสาหกิจที่มีปริมาณส่งออกผลิตภัณฑ์ LED สูงเป็น 10 อันดับแรกของจีน ได้แก่ บริษัท Leedarson IoT Technology (เมืองจางโจว มณฑลฝูเจี้ยน) บริษัท TOSPO Lighting (เมืองจินฮวา มณฑลเจ้อเจียง) บริษัท Yankon Lighting (เมืองเซี่ยเหมิน มณฑลฝูเจี้ยน) บริษัท KLITE Lighting (เมืองหนิงโป มณฑล เจ้อเจียง) บริษัท FSL Lighting (เมืองฝอซาน มณฑลกวางตุ้ง) บริษัท Topstar Lighting (เมืองเซี่ยเหมิน มณฑลฝูเจี้ยน) บริษัท Longstar Lighting (เมืองเซี่ยเหมิน มณฑลฝูเจี้ยน) บริษัท Technical Consumer Products (นครเซี่ยงไฮ้) บริษัท Sengled Optoelectronics Co., Ltd. (เมืองถงเซียง มณฑลเจ้อเจียง) และบริษัท PHILIPS (นครเซี่ยงไฮ้)

ปริมาณการนำเข้าผลิตภัณฑ์ LED ของจีนในช่วงปี 2560-2563

ปริมาณการส่งออกผลิตภัณฑ์ LED ของจีนในช่วงปี 2560-2562

ตามนโยบายของรัฐบาลจีนที่ให้ความสำคัญกับเรื่องสิ่งแวดล้อมอย่างจริงจัง อุตสาหกรรม LED ได้กลายเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมเทคโนโลยีพลังงานที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลในฐานะ “ธุรกิจสีเขียว” ตั้งแต่ปี 2551 เป็นต้นมา จีนเริ่มดำเนินมาตรการ “โครงการแสงสีเขียว” อย่างแข็งขันเพื่อส่งเสริมการประหยัดไฟฟ้า และลดการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ให้แสงสว่างที่เป็นมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม โดยในปี 2555 คณะกรรมการการพัฒนาและปฏิรูปแห่งชาติจีนออก “ประกาศว่าด้วยการยุตินำเข้าและจำหน่ายหลอดอินแคนเดสเซนต์ (Incandescent Lamp) 100W” โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่เดือน ต.ค. 2555 และยุติการใช้หลอดไฟ 60W โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่เดือน ต.ค. 2557 รวมทั้งยุติการใช้หลอดไฟ 15W อย่างเด็ดขาดทั่วประเทศ ตั้งแต่เดือน ต.ค. 2559 เนื่องจากมีสารประกอบวัสดุที่เป็นมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ ล่าสุดในปี 2560 กระทรวงสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศของจีนได้ออกมาตรการเกี่ยวเนื่องกับ “อนุสัญญามินามาตะว่าด้วยปรอท” ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 16 ส.ค. 2560 โดยกำหนดว่า ตั้งแต่ปี 2563 เป็นต้นไป จีนจะห้ามการผลิต นำเข้า และส่งออกผลิตภัณฑ์ที่มีปริมาณปรอทเกินมาตรฐาน และตั้งแต่ปี 2564 จีนจะกำจัดการผลิตและการใช้ผลิตภัณฑ์แบตเตอรี่ที่มีสารปรอท และหลอดฟลูออเรสเซนต์อย่างสิ้นเชิงตามมาตรฐานที่ระบุใน “อนุสัญญามินามาตะว่าด้วยปรอท” และจีนจะยุติการบุกเบิกเหมืองปรอททั่วประเทศภายในปี 2575

ภาพรวมการพัฒนาอุตสาหกรรม LED ของนครหนานชาง มณฑลเจียงซี

ปัจจุบัน อุตสาหกรรมข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Information Industry) ของมณฑลเจียงซีเป็นอุตสาหกรรมหลักที่สร้างรายได้ให้แก่มณฑล โดยในปี 2561 มีมูลค่ารายได้เท่ากับ 3.69 แสนล้านหยวน เพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 20 เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า สูงเป็นอันดับ 10 ของประเทศ และสูงเป็นอันดับ 2 ในพื้นที่ภาคกลางของจีน
รายได้ของอุตสาหกรรมข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ของนครหนานชาง นครเอกของมณฑลเจียงซี เพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดดจาก 1.73 หมื่นล้านหยวนในปี 2555 เป็น 1.13 แสนล้านหยวนในปี 2561 โดยมีอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปีประมาณร้อยละ 36.8
อุตสาหกรรมข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ของนครหนานชางแบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ อุตสาหกรรม Mobile Intelligent Terminal และอุตสาหกรรม LED ซึ่งในปี 2562 มณฑลเจียงซีส่งออกผลิตภัณฑ์ LED มีมูลค่าเท่ากับ 7.21 พันล้านหยวน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 2.89 ของมูลค่าการส่งออกสินค้าทั้งหมดของมณฑล ในส่วนของอุตสาหกรรม Mobile Intelligent Terminal นครหนานชางมีวิสาหกิจที่ผลิตโทรศัพท์มือถือแบบครบวงจรตลอดกระบวนการผลิตทั้งหมด 13 แห่ง โดยบริษัท OFILM Group Co., Ltd. บริษัทรายใหญ่ของโลกในสาขาการผลิตและจำหน่ายเครื่องอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์และรถยนต์อัจฉริยะ ได้ตั้งฐานการผลิตอยู่ที่นครหนานชาง เซินเจิ้น ซูโจว เทียนจิน และกว่างโจว รวมทั้งจัดตั้งสถาบันวิจัยเทคโนโลยีที่แคลิฟอร์เนียของสหรัฐฯ รวมถึงเมืองคุมาโมโต และนครโตเกียวของญี่ปุ่น โดยมีบริษัทคู่ค้ารายใหญ่ที่สำคัญของจีน ได้แก่ บริษัท HUAWEI บริษัท OPPO บริษัท VIVO บริษัท ZTE และบริษัท Saic Motor Geely Auto เป็นต้น
ในส่วนของอุตสาหกรรม LED นครหนานชางเป็นเมืองที่มีอุตสาหกรรมการผลิตชิ้นส่วนประกอบผลิตภัณฑ์ LED ครบวงจรตลอดกระบวนการผลิต และมีเทคโนโลยี “การเตรียมแผ่นซิลิกอนซับสเตรท (Silicon Substrate)” ที่คิดค้นได้เป็นมณฑลแรกของประเทศ จึงถูกกำหนดเป็นมณฑลนำร่องการพัฒนาอุตสาหกรรม LED ของจีน โดยปัจจุบัน นครหนานชางมีสัดส่วนการผลิตหลอดไฟมือถือสูงเป็นอันดับ 1 สำหรับตลาดภายในประเทศ และสูงเป็นอันดับ 4 สำหรับตลาดทั่วโลก
ตัวอย่างความก้าวหน้าและศักยภาพของอุตสาหกรรม LED ของนครหนานชาง เห็นได้จากตึกแฝดนครหนานชางซึ่งเป็นตึกแฝดที่ประดับด้วยหลอดไฟ LED ที่สูงที่สุดในภาคกลางของประเทศ โดยมีความสูง 303 เมตร ด้วยเงินทุนก่อสร้างกว่า 1 หมื่นล้านหยวน ภายหลังจากที่สร้างแล้วเสร็จในปี 2557 ตึกแฝดหนานชางได้รับการจดทะเบียนใน Guinness World Records ในฐานะ “ผนังม่านแสง LED ที่ใหญ่ที่สุดในโลก” (The World’s Largest LED Lighting Curtain) เมื่อวันที่ 28 ก.ค. 2558

ตึกแฝดนครหนานชางแสดงพื้นที่หน้าจอ LED รวม 35,300 ตารางเมตร

นโยบายส่งเสริมการติดตั้งหลอดไฟ LED บนถนน อุโมงค์ และสวนสาธารณะภายในนครหนานชาง

ความสำเร็จในการพัฒนาอุตสาหกรรมข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ของนครหนานชางเกิดจากการดำเนินนโยบายอย่างรอบด้านและบูรณาการของรัฐบาลท้องถิ่น กล่าวคือ ความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน การตั้งเป้าหมายการพัฒนาและการกระจายหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละภาคส่วนอย่างชัดเจน การบังคับใช้กฎหมายที่เด็ดขาดเพื่อส่งเสริมการผลิตและใช้พลังงานสีเขียว และการออกมาตรการจูงใจแก่วิสาหกิจเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น
ตัวอย่างสำคัญของความร่วมมือกับภาคเอกชนจีน เช่น เมื่อเดือน พ.ค. 2563 รัฐบาลนครหนานชางจับมือกับบริษัท Shenzhen MTC Co., Ltd. จัดตั้งฐานการผลิตอุตสาหกรรม LED สำคัญแห่งใหม่ที่นครหนานชาง โดยมีมูลค่าการลงทุนกว่า 7 พันล้านหยวน เมื่อสร้างแล้วเสร็จ คาดว่าจะสามารถสร้างมูลค่าการผลิตได้ประมาณ 6-7 พันล้านหยวนต่อปี นอกจากนี้ เมื่อเดือน ก.ค. 2563 รัฐบาลเมืองผิงเซียง มณฑลเจียงซีร่วมมือกับบริษัทสารกึ่งตัวนำ (semi-conductor) เทียนโย่วของมณฑลกวางตุ้ง ริเริ่มโครงการการก่อสร้างฐานผลิตอุตสาหกรรม LED และผลิตภัณฑ์กึ่งตัวนำที่นิคมอุตสาหกรรมอัจฉริยะอำเภออานหยวน โดยใช้เงินทุนก่อสร้าง 800 ล้านหยวน นอกจากนี้ ในปี 2562 รัฐบาลเจียงซีใช้เงินทุน 1.08 พันล้านหยวน ในการจัดตั้งบริษัท Nanchang OPTO Valley Group Co., Ltd. เพื่อส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตแผ่นซิลิกอนซับสเตรท และเทคโนโลยีด้านการผลิตผลิตภัณฑ์หลอดไฟเครื่องบิน รถยนต์อัจฉริยะ Micro LED และวัสดุสารกึ่งตัวนำ เป็นต้น

ฐานการผลิตอุตสาหกรรม LED ของบริษัท Shenzhen MTC Co., Ltd. ที่นครหนานชาง

(ขวามือ) ภาพจำลองโครงการการก่อสร้างฐานผลิตอุตสาหกรรม LED ของบริษัทสารกึ่งตัวนำเทียนโย่ว ที่เมืองผิงเซียง

นอกจากนี้ รัฐบาลมณฑลเจียงซียังตั้งเป้าหมายมูลค่าการผลิตของอุตสาหกรรมหลอดไฟฟ้าทั่วนครหนานชางในปี 2563 ให้ทะลุ 1 แสนล้านหยวน โดยส่งเสริมการผลิตของแต่ละเขตเศรษฐกิจสำคัญของนครหนานชาง ได้แก่ เขตการพัฒนาเศรษฐกิจอุตสาหกรรมหลอดไฟฟ้าหลินโคงหนานชาง เขตการพัฒนาเศรษฐกิจหลอดไฟฟ้าชิงซานหู่ และเขตการพัฒนาเศรษฐกิจจิ้นเสี่ยหนานชาง เป็นต้น นอกจากนี้ รัฐบาลเจียงซียังส่งเสริมการประยุกต์ใช้ผลิตภัณฑ์แผ่นซิลิกอนซับสเตรท LED ทั่วมณฑลเพื่อพัฒนาเมืองอัจฉริยะ และสนับสนุนวิสาหกิจประกอบธุรกิจด้านการผลิตแผ่นซิลิกอนซับสเตรท LED ในการยื่นขอสัมปทานในการติดตั้งหลอดไฟส่องสว่างในที่สถานที่สาธารณะทั่วมณฑล
ในปี 2562 รัฐบาลเจียงซีลงทุนมูลค่ามากกว่า 200 ล้านหยวนในการส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์อย่างครบวงจร โดยแบ่งเขตพื้นที่การพัฒนาอุตสาหกรรมข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ของแต่ละเมืองไว้อย่างชัดเจน ได้แก่ นครหนานชางพัฒนากลุ่มอุตสาหกรรมหลอดไฟ LED เมืองจี่อานพัฒนาอุตสาหกรรมการผลิตชิ้นส่วนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เมืองก้านโจวพัฒนาอุตสาหกรรมการผลิตชิ้นส่วนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์รูปแบบใหม่ และเมืองจิ่วเจียงพัฒนาอุตสาหกรรมแผงวงจรไฟฟ้า เป็นต้น นอกจากนี้ รัฐบาลมณฑลเจียงซียังออกนโยบายกระตุ้นการผลิตและการพัฒนาอุตสาหกรรม LED ของวิสาหกิจท้องถิ่นด้วย เช่น การตั้งเงินรางวัลจูงใจจำนวน 1 ล้านหยวน 500,000 หยวน 200,000 หยวน 100,000 หยวน ให้แก่วิสาหกิจของนครหนานชางที่มีมูลค่ารายได้ต่อปีสูงกว่า 1 หมื่นล้านหยวน 5 พันล้านหยวน 2 พันล้านหยวน และ 1 พันล้านหยวน เป็นครั้งแรก ตามลำดับ